بررسی میزان ترک شلتوک خشک شده توسط خشک کن دوار خورشیدی

برنج یکی از حیاتی‌ترین گیاهانی است که جهت استفاده از دانه آن کشت می‌شود و بعد از گندم جایگاه دوم را از نظر اهمیت و تولید در بین غلات دارد. رطوبت محصول در هنگام برداشت بالاتر از حد مناسب برای فراوری و انبار کردن است بنابراین برای نگه‌داری طولانی مدت و انجام عملیات فراوری باید رطوبت آن را به زیر 10 درصد رساند. فرآیند خشک کردن از جمله مراحل مهم و تاثیرگذار در فراوری پس از برداشت شلتوک است که در کیفیت تبدیل آن به برنج سفید و درصد ترک‌ ایجاد شده در دانه موثر است. به منظور کاهش مصرف انرژی در فرایند خشک کردن شلتوک و همچنین از بین بردن اثرات سوء خشک‌کن‌های بستر ثابت موجود در کارخانه‌های شالیکوبی، یک دستگاه خشک‌کن دوار خورشیدی طراحی و ساخته شد. مخزن اصلی و دوار دستگاه از یک صفحه مشبک ساخته شد که توسط یک استوانه ثابت از جنس گالوانیزه پوشش داده شد. صفحه مشبک موجب توزیع و عبور یکسان هوا از جهات مختلف و کاهش یکنواخت رطوبت شلتوک شد. برای تامین حرکت دورانی مخزن اصلی دستگاه از یک الکتروموتور 75/0 اسب بخار مدل 80-4B استفاده شد. در این پژوهش اثر خشک‌کن دوار خورشیدی در کاهش رطوبت، و میزان ترک ایجاد شده در شلتوک رقم هاشمی و تاثیر سرعت هوا بر کاهش رطوبت آن مورد بررسی قرار گرفت. شلتوک‌ها در بازه‌ی دمایی 43 تا 46 درجه سلسیوس با خشک‌کن دوار خشک شدند. واکنش توسعه ترک در محصول با رطوبت‌های اولیه 11، 14 و 16 درصد بر پایه تر مورد بررسی قرار گرفت. برای کمی کردن ترک تنشی ایجاد شده در دانه‌های شلتوک از شاخص ترک تنشی (SCI) استفاده شد. نتایج آزمایشات انجام شده بر روی رقم هاشمی خشک شده با خشک‌کن دوار با رقم هاشمی خشک شده توسط خشک‌کن بستر ثابت مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت و اختلاف چشمگیری در میزان ترک محصول نهایی خشک شده با خشک‌کن دوار مشاهده شد.