تشدید چالش های حوزه سلامت در استان های کم برخوردار: تاثیر پاندمی کرونا

سردبیر محترم سازمان بهداشت جهانی، سلامتی و مراقبت های بهداشتی اولیه را به عنوان حق همه مردم جامعه معرفی نموده است. در جهت دستیابی به این هدف، نظام های سلامت در دنیا با مشکلات متعددی مواجه هستند و کشور ایران همانند سایر کشور ها نیز از این موضوع مستثنی نمی باشد. از سوی دیگر در ابتدای سال 2021 و همزمان با برگزاری مناسبت های سال جدید میلادی در کشورهای مختلف جهان، ویروس جدید کرونا از شهر ووهان چین به سراسر دنیا منتشر شد. این بیماری، به طور رسمی توسط سازمان بهداشت جهانی با نام کرونا ویروس (کووید-19) نام گذاری شد (1). در این راستا مشکلات و چالش های حوزه بهداشت و درمان در استان های کم برخوردار را می توان در دو گروه زیر دسته بندی نمود: 1- عوامل درون نظام سلامت کشور و 2- عوامل بیرون نظام سلامت کشور. عوامل درون نظام سلامت 1. کمبود نیروی انسانی: یکی از چالش های پیش روی نظام سلامت به خصوص در مناطق کمتر برخوردار، کمبود نیروی انسانی متخصص و متبحر در ارایه خدمات می باشد؛ به طوری که در سال های گذشته، تعداد پزشکان در مناطق محروم نسبت به جمعیت تحت پوشش کمتر از استانداردها بوده است. 2. کمبود تجهیزات و منابع غیر مادی به ویژه تخت بیمارستانی: تخت بیمارستانی یکی از مهم ترین منابع در نظام سلامت می باشد و به نظر می رسد تعداد تخت در کشور ایران از شاخص های جهانی کمتر است. 3. ضعف در ارتباطات و تعامل بین کادر بهداشتی درمانی و مردم: از آنجایی که یکی از مولفه های اصلی در کیفیت خدمات ارایه شده، نحوه برخورد و ارتباط کادر بهداشتی درمانی با مردم است، لذا رفتار و برخورد مناسب و پسندیده با بیمار در جلب اعتماد و افزایش رضایتمندی و مراجعه بعدی آنها به مراکز بهداشتی درمانی موثر می باشد. 4. خلا اخلاق حرفه ای در بین برخی کارکنان نظام سلامت: یکی از عواملی که منجر به ایجاد مشکل و چالش در ارایه خدمات مطلوب به بیمار و ارباب رجوع می گردد عدم رعایت اخلاق از سوی کارکنان نظام سلامت می باشد (2). 5. ازدحام جمعیت جهت دریافت خدمات در مراکز درمانی دولتی. 6. کاهش اعتماد مردم به مراکز درمانی دولتی. 7. عدم توجه به ظرفیت های درآمد زا از جمله گردشگری پزشکی. 8. بهره ب رداری ضعیف از ظرفیت بزرگ خیرین سلامت. 9. مدیریت ضعیف برنامه های ملی همچون برنامه پزشک خانواده شهری و نظام ارجاع. 10. ترددهای غیر مجاز مرزی. عوامل بیرون نظام سلامت مولفه های مختلفی در بیرون از نظام سلامت وجود دارند که هر گونه اختلالی در عملکرد آنها می تواند بر روی نظام سلامت تاثیر منفی بگذارد که شامل موارد زیر است:1. عوامل اقتصادی: در سال های اخیر که کشور ایران تحت تاثیر تحریم های ظالمانه استکبار جهانی قرار گرفته است. فشارهای اقتصادی بر زندگی مردم و معیشت آنها باعث شده تا گاها قدرت دسترسی اقتصادی به برخی خدمات از جمله خدمات اولیه پزشکی و همچنین خدمات دندانپزشکی کاهش یابد (3). 2. عوامل فرهنگی. 3. پراکندگی جمعیت در مناطق کم برخوردار. 4. تاثیر تحریم ها. 5. مشکلات بیمه های سلامت. 6. مدارک هویتی مردم (4).نتیجه گیری استان های کم برخوردار در شاخص های توسعه در شرایط مناسبی قرار ندارند. از طرفی پاندمی کرونا  نیز بر این شاخص ها اثرگذار است. بنابراین با عنایت به محرومیت مضاعف مردم این استان ها نیاز است تا مسیولین استانی، کشوری و خیرین در حوزه سلامت، تلاش بیشتری را جهت رفع این نابرابری ها در سطوح ملی و استانی داشته باشند تا شاهد رفع غبار کمتر توسعه یافتگی و مشکلات سلامت در  این استان ها باشیم. توزیع عادلانه خدمات بهداشتی درمانی و نیروی انسانی از مهم ترین راهکارهای برون رفت از این چالش می باشد که باید توسط سیاست گذاران نظام سلامت مورد توجه قرار گیرد.