شناسایی و تبیین عوامل موثر بر دکترین پدافند غیرعامل؛ مورد مطالعه شهر مقدس مشهد

عدم کنترل‌های مناسب و متمرکز نبودن برنامه‌های توسعه کلان‌شهرها به مهاجرت‌های بی‌رویه و در نتیجه ایجاد مجموعه‌ای از ناهنجاری‌ها و آسیب‌پذیری‌ها منجر شده است و در پی آن لزوم توجه هر چه بیشتر به مباحث پدافند غیرعامل برای کاهش آسیب‌پذیری، تسهیل مدیریت بحران، استمرار خدمات ضروری، بازدارندگی دفاعی و افزایش پایداری شهرها احساس شده است. بر این اساس، در این پژوهش به شناسایی و تبیین عوامل موثر بر دکترین پدافند غیرعامل در کلان شهر مشهد پرداخته شده است.

 پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش اجرا، پژوهشی توصیفی-همبستگی است. جامعه آماری تحقیق شامل همه خبرگان و صاحب‌نظران دستگاه‌های لشکری و کشوری آشنا به مباحث پدافند غیرعامل در حوزه کلان‌شهرها بود و با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند، تعداد 45 نفر به عنوان افراد نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها شامل پرسشنامه‌های استانداردی بود که روایی آن‌ها از طریق روایی محتوا و سازه و پایایی آن‌ها از طریق آلفای کرونباخ تایید شد.

بر اساس تحلیل داده‌ها، قابلیت تاب‌آوری، مکان‌یابی و مکان‌گزینی، ایمن‌سازی و استحکام‌بخشی و آمایش شهری از عوامل موثر بر دکترین پدافند غیرعامل در حوزه کلان‌شهر مشهد بودند. ارزیابی اصول دکترین پدافند غیرعامل کالبدی کلان‌شهر مشهد تحلیل نشان داد که قابلیت تاب‌آوری با میانگین 85/3، مکان‌یابی و مکان‌گزینی با میانگین 75/3 و ایمن‌سازی و استحکام‌بخشی با میانگین 74/3 و آمایش شهری با میانگین 63/3 دارای بیشترین میانگین بودند.

عدم رعایت اصول و ملاحظات پدافند غیرعامل در ایجاد و توسعه فضای کالبدی کلان‌شهر مشهد علاوه بر آسیب‌پذیری در حین تهدید به بروز خسارات جبران‌ناپذیر منجر می‌شود.