پایش تغییرات و رتبه بندی عوامل تهدید کننده تالاب میانگران، استان خوزستان

تالاب ها اکوسیستم های ارزشمندی هستند که خدمات محیط زیستی متعددی مانند ذخیره و تامین آب، مهار فرسایش، کنترل سیلاب و حفظ تنوع زیستی را ارایه می دهند. پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی از جمله گونه های وابسته به تالاب هستند که بقای آنها به حیات تالاب ها بستگی دارد. شرایط بوم شناختی و کیفیت آب تالاب به ویژگی های محیط پیرامونی آن از جمله نوع و نسبت کاربری ها مرتبط است. تالاب میانگران یکی از تالاب های ارزشمند کشور است که در استان خوزستان واقع شده است. این پژوهش با هدف پایش تغییرات کاربری و پوشش اراضی تالاب میانگران در بازه زمانی 30 ساله و رتبه بندی عوامل تخریب این تالاب انجام شد. برای ارزیابی تغییرات کاربری و پوشش اراضی تالاب میانگران از تصاویر ماهواره ای سال های 1990، 2000 و2010 و 2018 استفاده شد. پنج طبقه کاربری اراضی شامل کاربری شهری، کاربری کشاورزی، تالاب، رخنمون سنگی و جنگل با استفاده از طبقه بندی نظارت شده تشخیص داده شد. عوامل تخریب در طی عملیات میدانی و گزارش های موجود شناسایی و برای رتبه بندی عوامل تخریب تالاب از فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. بدین منظور پرسشنامه ای شامل ماتریس مقایسه زوجی عوامل تخریب تالاب تهیه و توسط 20 نفر از کارشناسان محیط زیست در استان خوزستان تکمیل شد. نتایج حاصل با استفاده از نرم افزار Expert Choice تحلیل شد. نتایج حاصل از آشکار سازی تغییرات نشان داد که از سال 1990 تا 2018 وسعت آب تالاب 80 درصد کاهش داشته و اراضی کشاورزی و مناطق شهری 40 درصد افزایش یافته است. رتبه بندی عوامل تخریب در تالاب نشان داد که سه عامل: ورود فاضلاب شهری (35/0)، توسعه در بخش کشاورزی (16/0) و خشکسالی (15/0) بیش ترین وزن را به خود اختصاص داده اند. بدون تردید شناخت درست و دقیق روند تغییرات یک تالاب و عوامل تهدید کننده آن، براساس اهمیت و میزان تاثیرگذاری آن ها، می تواند زمینه را برای جلوگیری و مقابله اصولی با این عوامل و نیز تهیه و اجرای دقیق طرح های حفاظت از تالاب فراهم آورد