اثرات سیاست گذاری کاهش اسیدهای چرب ترانس بر دریافت آن در خانوارهای شش استان در ایران

مصرف مقادیر زیاد اسیدهای چرب اشباع و ترانس موجب افزایش خطر بیماری های قلبی- عروقی و برخی از انواع سرطان ها می شود. حذف روغن های نیمه هیدروژنه (PHVOs) حاوی اسیدهای چرب ترانس (TFAs) از رژیم غذایی به عنوان یکی از موثرترین مداخلات بهداشتی در این زمینه پیشنهاد شده است. این مطالعه، با هدف بررسی اثرات سیاست گذاری کاهش میزان اسیدهای چرب ترانس در روغن خانوار و افزایش دریافت اسیدهای چرب غیراشباع از طریق ورود محصولات جدید به بازار مصرف و تعیین میزان دریافت آنها در خانوارهای شهری استان های آذربایجان غربی، فارس، خوزستان، لرستان، سمنان و خراسان جنوبی انجام شد.

این مطالعه مقطعی-توصیفی، بر روی خانوارهای شهری در مراکز شش استان صورت گرفت. گردآوری اطلاعات از اول اردیبهشت ماه تا پایان تیرماه سال 1393 با استفاده از روش مصاحبه تلفنی انجام شد. اطلاعات در مورد انواع چربی و روغن های مورد استفاده برای پخت و پز و نیز الگوی معمول خرید، مقدار خرید آنها  با استفاده از پرسشنامه گردآوری شد. همچنین، پروفایل اسیدهای چرب انواع روغن و چربی های مصرفی نیز تعیین و اندازه گیری شد.

روغن های غالب مصرفی در شش استان عبارتند از: روغن نیمه هیدروژنه/خانوار، مایع و مخصوص سرخ کردن. این روغن ها بیش از 70% از کل روغن دریافتی را تشکیل می دادند. میانگین کل دریافت انواع روغن و چربی های در استان ها به ترتیب کاهشی عبارت است از: آذربایجان غربی، خوزستان، لرستان، خراسان جنوبی، سمنان و فارس. دامنه دریافت اسیدهای چرب ترانس از 32/0 در فارس تا 67/0 گرم/نفر/روز در آذربایجان غربی متفاوت است. میزان اسیدهای چرب ترانس در روغن نیمه هیدروژنه/خانوار در مقایسه با دهه گذشته 95% کاهش یافته و سهم مصرف  روغن خانوار حدود 45% کمتر شده است.

سیاست گذاری های موثر، فرمولاسیون های جدید روغن ها، کاهش ترانس در روغن خانوار تغییرات مثبتی را در این حوزه ایجاد کرده که منجر به بهبود الگوی کیفی روغن های مصرفی خانوارها شده است.