مقایسه تطبیقی مفاهیم خشونت در تحقیقات جنسیت، زنان، خانواده در ایران و کشورهای توسعه ‏یافته بر اساس تحلیل هم رخدادی واژگان

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و مقایسه روند موضوعی مفاهیم خشونت در تحقیقات جنسیت، زنان و خانواده میان کشورهای توسعه ‏یافته و ایران در سه بازه زمانی صورت گرفته است. این پژوهش از نوع مطالعات علم ‏سنجی و با استفاده از روش تحلیل هم رخدادی واژگان و نمودار راهبردی انجام شده است. جامعه پژوهش تعداد 3246 تولیدات علمی کشورهای توسعه‏ یافته وب او نولج و 1295 مقاله فارسی منتشر در ایران از پایگاه تحقیقات پژوهشکده زن و خانواده است. بر اساس تجزیه ‏و  تحلیل داده ‏ها، واژگان هسته در قبل از سال 1380 شامل 4 کلیدواژه در پژوهش‏ های داخلی و در بازه زمانی سال 2000 در پژوهش‏ های کشورهای توسعه‏ یافته 12، دهه 1980، 14 و در فاصله میان 20002010 میلادی 30 کلیدواژه و دهه 1990، 26 و در سال های 20112020 شامل 56 کلیدواژه مرتبط بوده است. چهار کلیدواژه اصلی پیش از دهه 1980 شامل خشونت خانگی، خشونت، خشونت خانگی علیه زنان و خشونت علیه زنان معادل چهار کلیدواژه اصلی مطالعات کشورهای توسعه ‏یافته شامل خشونت خانگی، خشونت، همسر آزاری و زنان است. دو کلیدواژه اول شامل خشونت خانگی و خشونت در دو حوزه فارسی و لاتین کاملا مشابه هستند. در دهه 1980 چهار کلیدواژه نخست پژوهش‏ های داخلی شامل خشونت خانگی، خشونت، خشونت علیه زنان و همسرآزاری است که معادل کشورهای توسعه ‏یافته آن در رتبه بندی Gendered-based violence, Aggression, Battered women & Dating violence است. در دهه 1990 چهارکلیدواژه نخست پژوهش های داخلی شامل خشونت خانگی، خشونت خانگی علیه زنان، خشونت علیه زنان و خشونت شوهر است. معادل کشورهای توسعه یافته چهارکلیدواژه نخست در مطالعات لاتین شامل Intimate violence, Domestic violence, violence & Gender اشاره شده است که به نوعی تکرار کلیدواژه های دهه پیشین میلادی با تغییر در رتبه بندی و پرداخت پژوهشی به آن هاست. کلیدواژه‏ های دهه 1980 (دوره دوم) نسبت به قبل از 1380، 42درصد متفاوت بوده است و کلیدواژه‏ های دهه 1990 (دوره سوم) نسبت به دهه 1980 (دوره دوم)، 62درصد تغییر داشته است. کلیدواژه های مهم‏ قبل از 1380 خشونت خانگی، خشونت، خشونت خانگی علیه زنان و خشونت علیه زنان است. مهم‏ترین کلیدواژه های دهه 1980 خشونت خانگی، خشونت، خشونت علیه زنان، همسر آزاری، زن، خشونت جنسی، خشونت خانگی، کودک‏ آزاری، خشونت زناشویی، بارداری، پزشکی قانونی، خانواده و خشونت روان‏شناختی است. کلیدواژه های مهم دهه 1990 خشونت خانگی، خشونت خانگی علیه زنان، خشونت علیه زنان، خشونت شوهر، خشونت، همسرآزاری، عوامل موثر بر خشونت خانگی، عوامل خشونت علیه زنان، خشونت روان‏شناختی، خشونت فیزیکی، زن و خشونت فیزیکی علیه زنان است. برآیند کلی سه دهه موید این مسئله است که پژوهش ‏های حوزه خشونت در حوزه جنسیت، زنان و خانواده با موضوعات کلی قبل از 1380 شروع شده و در دهه ‏های 1380 و 1390 به صورت تخصصی‏ تر واکاوی شده ‏اند. در کشورهای توسعه یافته، مهم ترین خوشه‏ ها در قبل از دهه 1380 خشونت علیه زن، دهه 1380 خوشه قومی و در دهه 1390 خشونت خانوادگی و در ایران قبل از دهه 1380 مهم‏ترین خوشه ‏ها خشونت خانواده علیه زن، دهه 1380 نابرابری جنسیتی و دهه 1390 خشونت خانگی و خشونت جنسی است. در ایران و کشورهای توسعه ‏یافته خوشه‏ های خشونت خانگی و خشونت خانواده علیه زن در ناحیه بالغ و مرکزی قرار گرفته است.