بررسی شاخص های توسعه انسانی در مناطق روستایی ایران بر اساس مدل UNDP

این پژوهش کاربردی، در قالب یک تحقیق اسنادی و تحلیل ثانویه اطلاعات و با هدف ارزیابی و تحلیل شاخص توسعه انسانی و مولفه های آن بر اساس داده های رسمی ثانویه جمعیت شناختی، اقتصادی و آموزشی در مناطق روستایی ایران به انجام رسید. در این پژوهش بر اساس معیارهای UNDP، ابتدا نسبت به طبقه بندی استان های مختلف کشور از لحاظ شاخص توسعه انسانی و مولفه های آن بر اساس داده های رسمی کشور در سال 1395 و سپس پهنه بندی این مناطق اقدام شد. یافته های پژوهش نشان داد که از لحاظ شاخص توسعه انسانی، استان ها به دو طبقه متوسط (30 استان) و پایین (سیستان و بلوچستان) تقسیم شدند. یافته های پژوهش در بخش مولفه های توسعه انسانی نیز نشان داد که از لحاظ شاخص امید زندگی استان های مختلف کشور در دو طبقه بسیار بالا و بالا قرار گرفتند. در گروه اول استان تهران با امتیاز 840/0 رتبه نخست بود و در گروه دوم 24 استان قرار گرفتند. یافته های پژوهش در ارتباط با شاخص آموزش هم مناطق روستایی کشور را به دو طبقه خیلی بالا و بالا تقسیم کرد. در طبقه اول 11 استان قرار داشتند که استان البرز با کسب بالاترین مقدار شاخص یعنی 891/0 در جایگاه نخست قرار گرفت و در طبقه دوم نیز 20 استان دیگر قرار گرفتند. اما بر خلاف شاخص امید زندگی و شاخص آموزش، شاخص درآمد سرانه وضعیت مطلوبی نداشت و از این لحاظ همه مناطق روستایی ایران در یک گروه قرار گرفتند. حداکثر مقدار این شاخص به استان مازندران با امتیاز 485/0 و حداقل آن به استان سیستان و بلوچستان با امتیاز 270/0 تعلق گرفت.