بررسی تغییرات آب مجازی محصولات زراعی در عرض های جغرافیایی مختلف شرق کشور

دما یک عامل کلیدی در میزان عملکرد، نیازآبی و درنتیجه آب مجازی محصولات مختلف کشاورزی است. لذا بررسی اثر عرض جغرافیایی به عنوان یکی از موثرترین عوامل بر آب مجازی محصولات کشاورزی ب ضروری است. در این تحقیق محتوای آب مجازی نه محصول عمده زراعی یعنی گندم، جو، یونجه، چغندرقند، ذرت، هندوانه، گوجه، پیاز و سیب زمینی در استانهای شرقی با استفاده از آمار 20 ساله محاسبه گردید. سپس با استفاده از نرم افزار ArcGIS، متوسط آب مجازی هریک از محصولات در عرض های جغرافیایی از 25 تا 38 درجه شمالی به فواصل یک درجه محاسبه شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. بررسی میزان همبستگی بین آب مجازی با نیازآبی و عملکرد محصولات نشان داد که میانگین آب مجازی با میانگین نیاز آبی محصولات مورد بررسی همبستگی مستقیم به اندازه 65 درصد و با میانگین عملکرد آنها 74 درصد همبستگی معکوس دارد. مقادیر میانگین آب مجازی محصولات مورد بررسی از کمترین به بیشترین عبارتست از 19/0، 38/0، 45/0، 46/0، 53/0، 57/0، 59/1، 69/1 و 80/1 هزار مترمکعب بر تن که به ترتیب مربوط محصولات ذرت، چغندرقند، پیاز، ، هندوانه، گوجه، سیب زمینی، یونجه، جو و گندم می باشد. نتایج نشان داد که الگوی تغییرات تابع آب مجازی محصولات مورد بررسی نسبت به متغیر مستقل عرض جغرافیایی در همه موارد گوسی شکل است که علیرغم مقادیر ماگزیمم متفاوت آب مجازی، این مقادیر، در بازه ی مکانی 30 تا 33 درجه عرض شمالی اتفاق افتاده است و با دور شدن از بازه ذکر شده به سمت عرض های بالاتر و یا پایین تر محتوی آب مجازی همه محصولات کاهش می یابد.