تحلیل نوسانات بارش- رواناب حوضه مرزی ارس تحت شرایط تغییر اقلیم

در این پژوهش از آمار بارش و رواناب ایستگاه‏های منتخب حوضه مرزی ارس جهت تحلیل نوسانات بارش و رواناب و پیش‏نمایی آن برای افق 2050 استفاده شد. با اعمال آزمون پتیت نقطه شکست در سری زمانی بارش و رواناب مورد بررسی قرار گرفت. همچنین از آزمون مان- کندال مرسوم و اصلاح شده، روند بارش و رواناب محاسبه گردید. با روش سن شیب خط روند نیز محاسبه شد. با به کارگیری چهار مدل GCM تحت دو سناریوی انتشار RCP4.5 (انتشار پایین) و RCP8.5 (انتشار بالا) پیش‏نمایی برای دوره آتی انجام شد. از ابزار Eureqa Formulize (EF) برای شبیه‏سازی فرآیند بارش- رواناب استفاده گردید. نتایج نشان داد اکثر جهش‏های ناگهانی در نیمه دوم دهه 1990 رخ داده است. 83 درصد از جهش‏های فصلی مربوط به رواناب بوده است. همچنین 67 درصد از تغییرات ناگهانی در فصول زمستان و بهار روی داده است. بیشترین افزایش بارش سالانه (طبق سناریوی RCP4.5) در ایستگاه نیر به مقدار 9 درصد و بیشترین کاهش بارش سالانه (طبق سناریوی RCP8.5) در ایستگاه خوی به مقدار 11 درصد انتظار می‏رود. همچنین در مقیاس زمانی فصلی بیشترین کاهش بارش در تابستان خواهد بود. مدل EF با ارایه NRMSE کمتر از 5/0 درصد در همه ایستگاه‏ها عملکرد بسیار بالایی را از خود نشان داد. نتایج نشان داد، کمترین میزان شیب خط روند رواناب (فصلی) دوره پایه به مقدار 3/1- میلیون مترمکعب در تابستان و مربوط به ایستگاه بدلان بوده است. براساس نتایج این پژوهش، تغییر معنی‏داری در رواناب سالانه حوضه در دوره آتی روی نخواهد داد.