مورفولوژی دانه گرده در گونه های جنس .Saponaria L از تیره میخک و اهمیت تاکزونومیکی آن

در این مطالعه مورفولوژی دانه گرده ده گونه از جنس Saponaria L. (پنج گونه انحصاری) در ایران با استفاده از میکروسکوپ الکترونی SEM مورد بررسی قرار گرفت. به منظور مطالعه مورفولوژی گرده گونه های جنس Saponaria و ارزیابی اهمیت آنها در طبقه بندی تاکسونومیکی، متغیرهای کمی و کیفی مربوط به شکل، اندازه، تزیینات و منافذ مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل خوشه ای و تجزیه به مولفه های اصلی (PCA) داده های کمی و کیفی برای نشان دادن شباهت های دانه گرده در میان گونه های این جنس انجام شد. با توجه به نتایج، دانه گرده گونه های جنسSaponaria از نوع polyporate و دارای سه شکل شبه کروی (peroblate)، چندوجهی گرد (polyhederal) و کروی ((spheroidal هستند. اندازه دانه گرده نیز در گونه های مختلف متفاوت است. بلندترین طول محور قطبی به گونه S. officinalis L. (51.03 µm) و کوچک ترین طول به گونه S. floribunda (Kir. & Kar.) Boiss. (22.82 µm) تعلق دارد. تفاوت های تزیینات منافذ دانه گرده نیز از صفات مهم و باارزش بودند. تزیینات سطح دانه گرده در این جنس در همه گونه ها به شکل microechinate-punctate و فقط در گونه S. esfandiarii به شکل microechinate و بدون منفذ مشاهده شد. تزیینات حفره های سطح دانه گرده در این جنس به دو شکل برآمده (protuberant) یا فرورفته (deeply excavated) مشاهده شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که صفات مورفولوژیکی دانه گرده به عنوان صفات با ارزش در جداکردن گونه های این جنس قابل توجه هستند.