درنگی در مصادیق استثناشده از حرمت قمار و گروبندی (موضوع ماده 655 ق.م)

اگرچه حرمت و بطلان قمار و گروبندی از مسلمات شریعت اسلامی محسوب می شود، قانونگذار در ماده 655 ق.م، به اقتفای منابع فقهی، مواردی مانند سوارکاری، تیراندازی و شمشیرزنی را از شمول این حکم مستثنا کرده است. اینکه چنین استثنایی از چه روی در میراث مکتوب فقهی ورود یافته است و نسبت آن با اقتضایات عصر جدید چیست و اینکه آیا می توان با استفاده از پتانسیل های فقه امامیه مصادیق نوظهوری را در ذیل موارد منصوصه گنجاند و آنها را تمثیلی و نه حصری دانست یا خیر، جستار حاضر را در پژوهشی تحلیلی-توصیفی به تتبع فراگیر در مستندات فقهی کشانده است. نتایج پژوهش نشان می دهد با تبدل موضوع و تغییر مصداق، موارد ثلاثه مذکور را یارای تامین مقاصد شارع از تجویز چنان حکمی نیست؛ بنابراین لازم است با برگرفتن گوهر حکم و در پرتو اجتهاد براساس مقتضیات زمان و مکان، مصادیق نوینی را جایگزین موارد مزبور کرد.