بررسی تاثیر کلاس معکوس بر مهارت خواندن زبان انگلیسی

پیشینه و اهداف :

 تفاوت بین دانش آموزان و نیازهای فردی آنان در دهه های اخیر مورد توجه بسیاری از متخصصان امر تعلیم و تربیت بوده است. با ظهور و توسعه ی انواع فناوری ها و گسترش زیر ساخت های دسترسی به فناوری های نوظهور، زمینه برخورداری از انواع محتوای آموزشی برای طیف وسعیی از فراگیران ایجاد شده است. کلاس معکوس یکی از ایده های بلندپروازانه در امر تعلیم و تربیت است که با هدف توجه به نیازهای فراگیران و ارتقا یادگیری فراگیر-محور و با استفاده از فناوری های بسیار ساده در دهه آخر قرن بیستم میلادی پا به منصه ظهور نهاد. کلاس معکوس می تواند بر روش تدریس معلم و تعامل وی با دانش آموزان و حتی ارتباط با اولیا تاثیر گذارد. فرق اساسی شیوه ارایه مطلب در کلاس معکوس با کلاس سنتی این است که معلم از حالت سخنران و کنترل کننده ی روند تدریس خارج شده و به راهنما و تسهیل کننده ی روند یادگیری تبدیل می گردد. کلاس معکوس کنترل روند تدریس معلم را از طریق متوقف کردن و برگرداندن فیلم تدریس معلم به دانش آموزان می دهد. بدین ترتیب دانش آموزان با سطوح مختلف توانایی می توانند بنابر نیاز خود بارها و بارها بدون آنکه در مقابل هم کلاسی ها متهم به دیرفهمی یا کج فهمی شوند به تدریس معلم گوش دهند یا آن را ببینند. بنابراین خود دانش آموز مسئولیت اصلی برنامه ریزی برای درس خواندن را بر عهده می گیرد و بدون دغدغه مطالب آموزشی را می آموزد. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر کلاس معکوس بر مهارت خواندن زبان انگلیسی است.

برای نیل به هدف، دو کلاس زبان عمومی به عنوان نمونه در دسترس انتخاب و به عنوان گروه آزمایش (25 نفر) و گروه کنترل (25 نفر) در نظر گرفته شدند. توانایی خواندن هردوگروه پیش و پس ازآزمایش با آزمون PET (Preliminary English Test) مورد بررسی قرار گرفت. نمرات پیش آزمون نشان دهنده یکسان بودن سطح مهارت خواندن شرکت کنندگان قبل از آزمایش بود. تدریس درس زبان عمومی درگروه آزمایش ازطریق رویکرد معکوس و پیش مطالعه فایل های صوتی و تصویری تدریس استاد قبل از کلاس از طریق وب سایت طراحی شده و حضور در فعالیت های کلاسی صورت پذیرفت. آموزش گروه کنترل به روش سنتی انجام شد. نمرات پس آزمون با تحلیل واریانس چند متغیره مورد بررسی قرار گرفت.

یافته ها نشان داد که کلاس معکوس در قیاس با روش سنتی تاثیر معناداری بر تقویت مهارت  خواندن دانشجویان در درس زبان عمومی داشته است. بررسی اثرات بین آزمودنی ها حاکی از تفاوت معنی دار بین دو گروه در چهار بخش پس آزمون که بر درک معنی کلی متون تمرکز دارد می باشد. تفاوت بین دو گروه در بخشی از آزمون که درک واژه ها و دستور را در متون کوتاه می سنجید معنی دارنبود.

نتیجه ی پژوهش نشان داد که استفاده از روش معکوس بطور کلی می تواند مهارت خواندن و درک مطلب فراگیران را بهبود بخشد. در عین حال این روش در تقویت مهارت خواندن و درک مطلب کلی و پیام متون بهتر از توجه به واحدهای کوچکتر خواندن مانند واژگان و دستور عمل کرده است. این امر با توجه به زیربنای نظری کلاس معکوس در تاکید بر مهارت های شناختی سطوح بالاتر منطقی است و نشان از موفقیت مدل طراحی شده برای تدریس زبان عمومی دارد. در عین حال لازم است با طراحی مواد کمک آموزشی مناسب و آموزش راهبردهای یادگیری به فراگیران به تقویت مهارت های سطوح پایین در روند خواندن نیز کمک نمود. همچنین، برای اینکه این روش بتواند در فعالیت های شناختی سطوح پایین تر نیز موفق عمل کند نیاز به استمرار استفاده ازآن و آشنایی فراگیران با این روش وجوددارد. در این پژوهش به علت دسترسی متوسط دانشجویان به فناوری، از فناوری های پیچیده (مانند هوش مصنوعی، برنامه های هوشمند،...) برای آماده سازی محتوی الکترونیکی استفاده نشد. علاوه بر آن، کلاس معکوس اولین تجربه ی دانشجویان شرکت کننده در این پژوهش بود و استمرار استفاده از کلاس معکوس (بیش از یک نیمسال تحصیلی) در پژوهش های دیگر پیشنهاد می گردد.