شناسایی مولفه های محیط کالبدی مدارس با رویکرد یادگیری مشارکتی نمونه موردی: مدارس پسران دوره اول متوسطه شهر تبریز

پیشینه و اهداف:

 از مسایل مهم و تاثیرگذار موردنظر پژوهش، شناخت مولفه های محیط کالبدی مدارس است که فرآیند یادگیری را می تواند توسط محیط فیزیکی مدرسه تحت تاثیر قرار گیرد. توجه به ویژگی های معماری بنای مدارس در کنار دیگر ویژگی های آن می توان به ایجاد مدارسی با دانش آموزان موفق دست یافت. آنچه امروزه به صورت متداول به عنوان مدل کالبدی مدرسه شناخته می شود، کلاس های درسی هستند که به صورت پیوسته از طریق راهرو به هم متصل شده اند و این الگوی ساخت از مدارس به صورت تیپ همچنان ادامه دارد. اگر فضای یادگیری، اعم از کلاس یا مدرسه به گونه ای طراحی شده باشد که محور فعالیت در آن دانش آموزان باشند، زمینه ی بسیار مطلوبی جهت افزایش علاقه مندی دانش آموزان به محیط مدرسه فراهم می شود. در شیوه یادگیری مشارکتی که هدف تحقیق است، دانش آموزان در چنین محیطی قرار گرفته و به فعالیت مشارکتی می پردازند. پژوهش حاضر، باهدف شناسایی مولفه های محیط کالبدی مدارس، با رویکرد یادگیری مشارکتی صورت گرفته است.

نوع تحقیق در این پژوهش کاربردی و روش آن، توصیفی- تحلیلی از نوع میدانی است. جامعه آماری مطالعه را دانش آموزان پسر دوره اول متوسطه در شهر تبریز تشکیل می دهد که 356 نفر به روش تصادفی از بین چهار مدرسه در نقاط مختلف شهر انتخاب شدند. داده ها با استفاده از آزمون t تک نمونه ای و خی دو مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند.

یافته ها نشان داد میزان رضایت از محیط کالبدی در هر چهار مدرسه بررسی شده پایین و تمایل به وجود محیط هایی که دانش آموزان بتوانند به طور مشارکتی در آن فرا گرفته و به فعالیت بپردازند بسیار بالا بوده است. همچنین استنباط می گردد، هرچه محیط کالبدی مدرسه از شرایط مناسب و مطلوبی جهت یادگیری مشارکتی برخوردار باشد، میزان رضایت و علاقه به یادگیری در دانش آموزان افزایش یافته و درنهایت آموزش وپرورش به درستی تحقق می یابد.

نتایج نشان دادند، عناصر تشکیل دهنده محیط کالبدی مدارس نظیر مبلمان، فضای سبز، رنگ، هندسه و فضا یکی از مهم ترین عوامل در یادگیری به خصوص یادگیری و فعالیت مشارکتی در مدارس است که می تواند تاثیر قابل توجهی بر میزان رضایت و حضور باعلاقه دانش آموزان در مدرسه داشته باشد. از پیشنهادهای پژوهش حاضر، می توان به طراحی فضاهای درخور و کارا با توجه به اصول زیبایی شناختی و روانشناسی و همچنین استفاده از روش یادگیری مشارکتی جهت جایگزینی در تدریس سخنرانی محور اشاره کرد.