فراپرسپکتیو، ارائه روشی جهت ترسیم پرسپکتیو بر مبنای شیوه های بیان تصویری در معماری گذشته

پیشینه و اهداف:

 ترسیم پرسپکتیو به عنوان یکی از شیوه های بیان تصویری، نقش بسیار مهمی در فرآیند طراحی معماری دارد که کیفیات فضایی معماری را از دید ناظری ایستا بازگو می کند؛ لیکن این نحوه بیان تصویری که در غرب رایج می باشد، مطابقتی با نگاه معماری گذشته ایران که در آن فضا ناایستا و در حرکت بوده، ندارد. از این رو درصورتی که به دنبال ارایه یک روش در تطابق با نگاه هستی شناسانه مبتنی بر حکمت اسلامی- ایرانی باشیم، می توان از اصول فرایند نگاشت مدارک تصویری معماری گذشته ایران پرسید تا بر مبنای نتایج به دست آمده، روش جدیدی برای بیان تصویری پیشنهاد داد. در این مطالعه نگرش هنرمندان ایرانی به فضا در محیط نگارگری از یکسو و تاریخچه پرسپکتیو و مبانی مطرح در ترسیم پرسپکتیو از دیگر سو مورد مطالعه قرار گرفته است. انتظار می رود با بررسی این نگرش به فضا و بسط آن در چارچوب فکری حکمت اسلامی و با مداقه در جایگاه دو عنصر زمان و مکان در فضای فکری این دو جهان، نقطه افتراق دو نگرش غرب و ایران به فضا شناسایی شود.

این مطالعه با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به مطالعه نگرش هنرمندان ایرانی به فضا در محیط نگارگری از یکسو و مبانی مطرح در ترسیم پرسپکتیو در غرب از دیگر سو می پردازد تا با مداقه در فضای فکری این دو جهان، نقطه افتراق به نگرش آنها نسبت به فضا را شناسایی نماید.

بر اساس نتایج این تحلیل، روش فراپرسپکتیو به عنوان رویه ترسیمی با رویکرد کل نگاری معرفی می گردد که حاصل تفکر در قواعد حاکم بر شیوه های ترسیمی گذشته ایران و تلفیق با اصول مطرح در پرسپکتیو خطی است. این روش با افزایش نقاط گریز، و به تبع آن افزایش میدان دید و نمایش حرکت، از واقع نمایی صرف به فرانمایی فضایی در حوزه ترسیمات معماری پیش می رود.

با توجه به جایگاه ترسیمات فضایی در فرایند طراحی معماری و آموزش نحوه ترسیم پرسپکتیو در دروس پایه با دانشجویان معماری، و همچنین اهمیت آشنایی دانشجویان معماری با اصول مربوط به بیان تصویری و روش های ترسیمی مربوط به آن، این مطالعه روش ترسیم کل نگر را معرفی نموده و آن را جهت ارایه به دانشجویان معماری پیشنهاد می نماید. روش پرسپکتیو کل نگار (فراپرسپکتیو) تلاش می کند تعبیری کارکردی از جهان بینی کمال گرایانه هنرمند ایرانی (آن گونه که پیش از این بوده) داشته باشد. این روش امکان تصویر همه جزییات فضایی را در یک قاب فراهم می آورد و تصور فضایی مناسبی در بیننده ایجاد می نماید و موجب تسهیل فهم فضای معماری در فرایند طراحی معماری می گردد. همچنین امکان آموزش این روش بر مبنای اصول و قواعد حاکم بر پرسپکتیو خطی به طوری که برای دانشجویان معماری قابل فهم باشد، میسر است.