ارزیابی پتانسیل خطر باقی مانده فلزات سنگین (آرسنیک، سرب، کادمیوم) در نمونه های چای سیاه مصرفی مراکز نظامی

 چای سیاه دم شده یکی از نوشیدنی های متداول در ایران است. آلودگی خاک به فلزات سنگین، باعث تجمع در چای و اثرات سوء بر سلامت انسان می گردد. هدف این مطالعه ارزیابی پتانسیل خطر باقی مانده فلزات سنگین (آرسنیک، سرب، کادمیم) در انواع چای سیاه منتخب دم شده مصرفی مراکز نظامی در سال 1397 بود.

این مطالعه توصیفی- تحلیلی بصورت مقطعی در سال 1397 انجام شد. تعداد شش نشان از چای های موجود پرمصرف نیروهای نظامی شامل سه نشان ایرانی و سه نشان خارجی انتخاب و از هر نشان سه نمونه پنج گرمی به صورت تصادفی برداشت شد. نمونه ها به مدت بیست دقیقه در آب مقطر با دمای جوش عمل آوری و دم کشیده شد. غلظت فلزات سنگین آن ها با استفاده از دستگاهICP-OES  اندازه گیری شد. نتایج با استفاده از نرم افزار های Excel و SPSS نسخه 13 تجزیه و تحلیل و پتانسیل ایجاد خطر بر اساس شاخص های THQ، TR و HI تعیین شد.

غلظت فلزات سنگین در نشان های چای ایرانی بالاتر از نشان های خارجی بود اما اختلاف معنی داری نداشتند (05/0P >). حداکثر و حداقل غلظت آرسنیک در بین نشان های خارجی، به ترتیب در نشان های احمد و گلستان  019/0 و 011/0 و در بین نشان های ایرانی در نشان های دامنه و فومنات 021/0 و mg/l 012/0 بود. حداکثر و حداقل غلظت کادمیوم در بین نشان های خارجی، به ترتیب در نشان های گلستان و احمد 002/0 و غیر قابل تشخیص و در تمام نشان های ایرانی 002/0 و  mg/l001/0 بود. حداکثر و حداقل غلظت سرب در‍ بین نشان های خارجی، به ترتیب در نشان های گلستان و احمد 068/0 و 005/0 و بین نشان های ایرانی (رفاه و فومنات) 080/0 و  mg/l024/0 بود. پتانسیل خطر باقی مانده فلزات سنگین برای تمام نشان ها کمتر از مقادیر توصیه شده رهنمودی (> 1) بود.

غلظت آرسنیک و سرب در تمام نشان های چای مورد مطالعه بالاتر از حد استانداردهای ملی و سازمان جهانی بهداشت بود. اما پتانسیل خطر باقی مانده فلزات سنگین بر اساس شاخص های محاسبه شده، کمتر از مقادیر رهنمودی از نظر پیامدهای بهداشتی بود.