مقایسه صلاحیت های حرفه ای معلمان، فارغالتحصیلان دانشگاه فرهنگیان، تربیت معلم سابق و سایر دانشگاه ها

پیشینه و اهداف:

 در آرمان های مطرح شده از طرف صاحب نظران برای نظام های تعلیم و تربیت در قرن بیست و یکم، از معلم به عنوان تکیه گاه هر تغییر و تحولی یاد می شود. صلاحیت مجموعه ای از دانش، مهارت و توانایی های یک شغل خاص است که باعث می شود، فرد در انجام وظایف به موفقیت دست پیدا کند. درتحقیقات آموزشی اخیر، اصطلاح صلاحیت حرفه ای برای توصیف پیش نیازهای خاصی استفاده می شود که معلمان برای موفقیت در کار لازم دارند. فرض بر این است که این صلاحیت حرفه ای می تواند، آموخته و تدریس شود. صلاحیت حرفه ای شامل دارا بودن دانش حرفه ای و همچنین جنبه های انگیزشی و عاطفی می باشد. دانش حرفه ای به انواع مختلفی از جمله دانش محتوا، دانش محتوای پداگوژیک و دانش پداگوژیکی-روان شناختی تقسیم می شود. صلاحیت معلم به توانایی او درکفایت تامین خواست ها و مقتضیات حرفه ی تدریس، با بکارگیری مجموعه ای یکپارچه از دانش، مهارت، و نگرش گفته می شود به گونه ای که این مجموعه در عملکرد و واکنش معلم تجلی یابد. بر اساس مدل رشدی صلاحیت حرفه ای معلمان، به نظر می رسد ویژگی های روان شناختی معلم نقش مهمی برای به دست آوردن فرصت های یادگیری ایفا کند. علاوه بر این پیشنهاد شده است که فراتر از دانش موضوعی خاص جنبه های بیشتری ازمعلم مانند باور معلمان و ویژگی های انگیزشی و عاطفی، پیش نیازهای مهمی برای آموزش و انگیزه دادن به دانش آموزان می باشند. هدف از مطالعه حاضر، بررسی صلاحیت های حرفه ای معلمان، فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان، تربیت معلم سابق و سایر دانشگاه ها می باشد.

طرح پژوهش حاضر از نوع تحقیقات علی-مقایسه ای است. نمونه آماری عبارت است از 210 معلم فیزیک و ریاضی در سه گروه فارغ التحصیل دانشگاه فرهنگیان، تربیت معلم سابق و سایر دانشگاه های کشور که از نظر ویژگی های جمعیت شتاختی مشابه می باشند. هر سه گروه به وسیله پرسشنامه صلاحیت های حرفه ای معلمان مورد ارزیابی قرار گرفتند.

نتایج تحلیل واریانس دوراهه نتایج نشان می دهد که صلاحیت های حرفه ای معلمان سه گروه باهم تفاوت دارند. از نظر صلاحیت شناختی فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان وضعیت بالاتری در مقایسه با دو گروه دیگر دارند. فارغ التحصیلان مراکز تربیت معلم نیز تفاوت معنی داری با فارغ التحصیلان سایر دانشگاه ها دارند. از نظر صلاحیت مدیریتی تفاوت فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان با فارغ التحصیلان مراکز تربیت معلم معنی دار نیست، اما از فارغ التحصیلان سایر دانشگاه ها بالاتر است. در مورد صلاحیت نگرشی تفاوت بین گروه ها معنی دار نمی باشد.

نتایج این پژوهش نشان داد که صلاحیت حرفه ای معلمان باهم تفاوت معنی داری دارد. صلاحیت شناختی فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان از سایر فارغ التحصیلان بالاتر است.  فارغ التحصیلان مراکز تربیت معلم نیز صلاحیت شناختی بالاتری در مقایسه با فارغ التحصیلان سایر دانشگاه ها دارند. از نظر صلاحیت مدیریتی فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان تفاوت معنی داری را با فارغ التحصیلان مراکز تربیت معلم نشان نداده اند، اما در مقایسه با گروه فارغ التحصیلان سایر دانشگاه ها وضعیت بهتری دارند. در این مورد، تفاوت بین فارغ التحصیلان تربیت معلم سابق و سایر دانشگاه ها معنی دار نمی باشد. در صلاحیت نگرشی، تفاوت بین گروه های معلمان معنی دار نمی باشد، به این معنی که این سه دسته، به یک اندازه در فارغ التحصیلان خود صلاحیت نگرشی ایجاد کرده اند.