تبیین معیارهای مورد توافق متخصصین طب ایرانی جهت تعیین مزاج کودکان دیابتی؛ به روش دلفی

در طب ایرانی دیابت از نظر مزاجی به دو نوع گرم و سرد تقسیم و برای هر یک درمان‏ های متفاوت ذکر شده ‏است. هدف از این پژوهش، دست‏یابی به معیارهای مورد توافق متخصصان با تجربه طب ایرانی، جهت تعیین مزاج کودکان مبتلا به دیابت بود.

در این تحقیق که طی سالهای 96-94 انجام شد، ابتدا معیارهای مطرح شده جهت تعیین مزاج بیماران دیابتی طی سه زیر مطالعه کیفی شامل؛ کتب معتبر طب ایرانی، مصاحبه با بیماران و متخصصان طب ایرانی، شناسایی و تحلیل شدند. سپس با استفاده از روش دلفی از 16 متخصص طب ایرانی، در خصوص اهمیت کمی و کیفی شاخص‏های به‏دست آمده طی سه دور نظرسنجی به عمل آمد. پس از هر دور پاسخ‏ها مورد تجزیه و تحلیل آماری و کیفی قرار گرفت و در نهایت شاخص ‏هایی که میانگین امتیاز بسیار خوب داشتند معیار اصلی و آنها که امتیاز خوب داشتند معیار فرعی تلقی شدند. 

پس از انجام سه دور دلفی؛ متخصصان، گزاره های میزان عطش، ملمس دست، ملمس کلیه، تاثیر‏پذیری از هوا، تاثیر‏پذیری از غذا و تهبج (پف دور چشم) را به عنوان معیارهای اصلی و علایمی همچون رنگ ادرار، بوی ادرار، رنگ چهره و رنگ چشم را به عنوان معیارهای فرعی در تشخیص مزاج کودکان دیابتی در نظر گرفتند.

معیارهای به‏ دست آمده علاوه بر کمک به تشخیص انواع سوء مزاجات عام و عضوی ساده یا مادی، دقت کافی در افتراق دیابت گرم و سرد‏ را در کودکان دیابتی دارد. کمی‎سازی معیارهای به‏ دست آمده سبب افزایش دقت آنها در تشخیص مزاج بیماران شده است.