اثر تنظیم کننده های رشد بر صفات رویشی و زایشی تعدادی از ارقام تجاری پنبه در شرایط گرگان

با هدف بررسی تاثیر تنظیم کننده های رشد بر تعدادی از خصوصیات مورفولوژیکی ارقام پنبه، پژوهش حاضر به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات پنبه هاشم آباد گرگان طی سال‎های 1395 و 1396 انجام شد. فاکتورها شامل تیمارهای تنظیم کننده رشد با 6 سطح (شاهد، بنزیل آدنین، آبسزیک اسید، سالیسیلیک اسید، براسینواسترویید و سایکوسل) و سه رقم پنبه گلستان، کاشمر و شایان بودند. بر اساس نتایج، تنظیم کننده های رشد بر روی اکثر صفات تاثیرگذار بودند. سایکوسل بیشترین تعداد غوزه در بوته (4/13 عدد) را تولید نمود و آبسزیک اسید سبب کاهش 25 درصدی تعداد غوزه نسبت به شاهد شد. گرچه بجز آبسزیک اسید، همه تنظیم کننده‎های دیگر باعث افزایش وزن غوزه نسبت به شاهد (02/5 گرم) شدند و بیشترین وزن غوزه (52/5 گرم) مربوط به تیمار سایکوسل بود، اما به نظر می رسد این صفت بیشتر تحت تاثیر ژنتیک باشد. سالیسیلیک اسید باعث افزایش و آبسزیک اسید و سایکوسل باعث کاهش فاصله اولین شاخه زایا تا زمین شدند. بیشترین تعداد گره‎های شاخه زایای پنجم به ترتیب با میانگین 17/7، 09/7 و 07/7 عدد به محلول پاشی با سالیسیلیک اسید، براسینواسترویید و سایکوسل اختصاص یافت و کمترین آن با 07/6 و 13/6 عدد متعلق به آبسزیک اسید و بنزیل آدنین بود. در مجموع، سالیسیلیک اسید و بنزیل آدنین توانستند در افزایش فاصله میانگره ها و آبسزیک اسید و سایکوسل در کاهش آن نقش داشته باشند. از بین ارقام، گلستان با 6/12 عدد بیشترین تعداد غوزه و کمترین نسبت غوزه باز به کل غوزه ها (1/39 درصد) را داشت و دیررس ترین رقم بود اما کاشمر با 4/60 درصد غوزه باز به کل غوزه‎ها، زودرس ترین رقم بود. لذا با هدف گزینش ارقام با تعداد غوزه بالاتر، می‎توان از تنظیم کننده رشد براسینواسترویید یا سایکوسل و ارقام گلستان و شایان، اما جهت گزینش درصد زودرسی بالاتر، از سالیسیلیک اسید یا سایکوسل و ارقام کاشمر و شایان استفاده کرد. در مجموع، می‎توان تنظیم کننده رشد سایکوسل و رقم شایان را توصیه نمود.