تبیین سلامتی و مرض در فرهنگ اسلامی با تاکید بر حکمت اشراقی سهروردی

در متون اصلی اسلامی ریشه "س ل م" در معانی مختلفی بکار رفته است، تا آنجا که نام دین اسلام از این ریشه است و در قرآن "سلام" از جمله اسامی خداوند محسوب می شود. صاحبان سخن فارسی نیز به پیروی از قرآن و روایات ابعاد مختلفی را برای سلامت برشمرده اند و سهروردی نیز با بهره گیری از متون پیشینیان نظری ویژه اظهار کرده است. هدف مقاله حاضر تحلیل مسئله سلامتی در حکمت اشراقی سهروردی و بررسی تطبیق دیدگاه ایشان با توجه به مبنای فلسفی او در نظام نوری حکمت اشراق در مسئله سلامت بدن و نفس می باشد.  

مواد و روش ها: 

در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی واژه سلامت در کتب اسلامی و آثار حکماء مسلمان از جمله آثار سهروردی پرداخت شده، و نیز به تحلیل حکمت اشراقی سهروردی که اصل اولیه را نور دانسته و انسان را مرکب از نفس و بدن می داند و همچنین ارتباط این دو با هم در ایجاد سلامتی توجه داشته که علت عارض شدن بیماری بر تن را کم شدن یا از دست رفتن نورانیت روح بخاری می داند، به مبانی و نگرش فلسفی ایشان در این مسئله مورد تحلیل قرار گرفته است.

یافته ها:

 در این تحلیل و بررسی، مجموعه آثار سهرودی و برخی منابع حکماء اسلامی که از مسئله سلامتی سخن گفته اند، و همچنین قرآن و منابع روایی که از سلامتی سخن به میان آمده، می توان تا حد زیادی نگرش سهرودی را با متون دیگر اسلامی تطبیق داده و نظریات او را پیرامون این مسئله با منابع دینی مقایسه کرد.

نتیجه گیری:

 با توجه به مبنای فلسفی شیخ اشراق، ترکب انسان از نفس و بدن می داند و ارتباط این دو در ایجاد سلامتی، در این مقاله بدست می آید که نفس انسان موجودی غیر از بدن و حتی غیر از روح حیوانی و افاضه شده از عالم بالا بوده، و این ساحات در ارتباط با یکدیگرند. و نیز نفس که به واسطه روح بخاری بر بدن عارض می شود، هرگاه نورانیت روح بخاری کم شود یا از دست برود بیماری بر تن عارض می شود. بطور نمونه او علت بیماری هایی همچون صرع و مالیخولیا را مستند به کمبود نور در نفس می داند. همچنین بدست می آید که سهروردی علاوه بر سلامت بدن، به سلامت نفس نیز توجه دارد و در این زمینه دستورالعمل هایی همچون سرگرم شدن به کسب معارف الهی، التزام به احکام شریعت و رعایت اخلاقیات ارایه داده است.