بازنمایی داستان لیلی و مجنون نظامی در قالیچه های تصویری ایران از دوره قاجار تا معاصر

قالیچه های تصویری از دوره قاجار پیوندی با ادبیات فارسی برقرار کرده اند. از مهم ترین داستان های ادب فارسی که بر شکل گیری تصاویر این قالیچه ها تاثیر گذاشته است، داستان لیلی و مجنون نظامی است. هدف این مقاله این است که با تطبیق تصاویر این قالیچه ها با یکدیگر و با روایت نظامی، به بررسی تحولات آنها در پنج مولفه صحنه پردازی؛ نقوش نمادین؛ خط و نوشته؛ نحوه بازنمایی چهره ها؛ نحوه بازنمایی لباس ها؛ در فاصله زمانی دوره قاجار تا معاصر بپردازد. سوالات عبارت اند از: 1. کدام صحنه ها از داستان لیلی و مجنون در قالیچه های تصویری در طول این دوره ها بازنمایی شده است؟ 2. هر یک از این صحنه ها در کدام یک از دوره ها بیشتر تکرار شده اند؟ 3. تفاوت ها و شباهت های تصاویر در چهره پردازی، لباس ها، نماد ها و خطوط و نوشته ها کدامند؟ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و تاریخی با رویکرد تطبیقی طولی است. اطلاعات به صورت کتابخانه ای و اینترنتی گردآوری شده است. یافته ها نشان می دهد، چهار صحنه از این داستان در قالی ها بافته شده است. تطبیق تصاویر این صحنه ها، تفاوت هایی را در پنج مولفه فوق نشان داد. تفاوت در بازنمایی صحنه داستانی واحد در قالیچه ها متاثر از شرایط اجتماعی، فرهنگی و مذهبی بافنده، سفارش دهنده، طراح و یا جامعه ای است که قالیچه ها در آن به-وجود آمده اند.