اثر رهاسازی کوتاه مدت و بلندمدت از زراعت بر ترکیب پوشش گیاهی و بانک بذر خاک و مقایسه آن با جنگل کمتر دست خورده در ناحیه رویشی زاگرس

تخریب اراضی و ناهمگنی محیطی از عوامل موثر بر بوم سامانه های جنگلی سراسر دنیا و خصوصیات آنها است. با وجود نقش مهم بانک بذر خاک در احیای جوامع گیاهی تخریب یافته، مطالعات فلورستیک در بسیاری از بوم سامانه های خشکی تنها بر پوشش گیاهی روزمینی متمرکز بوده است. این تحقیق با هدف بررسی اثر  تغییر کاربری اراضی از جنگل به زراعت و رهاسازی کوتاه مدت و  بلند مدت از این اختلال بر پوشش گیاهی روزمینی و  بانک بذر خاک  در پارک جنگلی چغاسبز شهرستان ایلام می باشد. در مجموع 66 قطعه نمونه 1 متر × 1 متر به روش تصادفی سیستماتیک برای اندازه گیری پوشش گیاهی مستقر شد. برای تحلیل بانک بذر خاک، در اطراف هر قطعه نمونه یک نمونه خاک در سطح 20 سانتی متر × 20 سانتی متری با عمق 10 سانتی متر به صورت تصادفی برداشت شد. روش پیداش نهال (در گلخانه) و مقیاس فراوانی - پوشش براون بلانکه به ترتیب برای مطالعه بانک بذر خاک و پوشش استفاده شد. نتایج نشان داد که در هر سه منطقه مورد مطالعه تعداد گونه های موجود در بانک بذر خاک نسبت به پوشش روزمینی کاهش پیدا کرده است. تروفیت ها شکل زیستی غالب در سه منطقه مورد مطالعه در هر دو  پوشش روزمینی و بانک بذر خاک بودند. بررسی پراکنش جغرافیایی نیز در همه مناطق نشان داد که عناصر ایران-تورانی و ایران- توران- مدیترانه ای در پوشش سطحی و بانک بذر غالب هستند. تراکم بانک بذر خاک در کاربری زراعت بلندمدت کاهش  معنی داری داشت. در طول محور های تحلیل تطبیقی متعارف (DCA) بر اساس داده های بانک بذر و پوشش روزمینی دو ترکیب گیاهی مشخص در قالب دو گروه تفکیک شد. گروه اول شامل قطعات نمونه بانک بذر و پوشش روزمینی جنگل شاهد و منطقه رهاسازی بلندمدت و گروه دوم شامل قطعات نمونه بانک بذر و پوشش روزمینی رهاسازی کوتاه مدت از زراعت بودند. به نظر می رسد رهاسازی بلندمدت از زراعت با تکیه بر  بانک بذر خاک می تواند در بازسازی و احیای پوشش گیاهی زیراشکوب و بازگشت به شرایط پیش از اختلال موثر باشد.