وجوه معنایی خشونت در قرآن کریم

خشونت از مفاهیم پیچیده و چالش برانگیز در همه فرهنگ ها و به ویژه متون دینی تلقی می شود، تا آنجا که کمتر می توان به معنای مورد وفاقی از آن در میان اندیشمندان دست یافت. در کنار رویکردهای مختلفی که برای تبیین و تعریف این گونه مفاهیم وجود دارد، به نظر می رسد می توان از رویکردی قرآنی نیز برای رسیدن به یک تعریف مناسب بهره گرفت. در قرآن کریم هرگونه اقدامی که به پایمال کردن حقوق انسان و از بین بردن کرامت ذاتی او مانند حق انتخاب، حق آزادی بیان، تساوی در برابر قانون، نفی تبعیض و به کارگیری قدرت نامشروع برای تحمیل اراده گروهی بر گروه دیگر می انجامد، خشونت تلقی شده و البته می تواند این اقدام گاهی در جهت دفاع از این حقوق و به صورت منطقی و مشروع صورت پذیرد، لذا خشونت به عنوان آخرین راه حل و فقط در جهت دفاع در برابر تجاوز و برقراری عدالت مورد توجه قرار گرفته است و اگر راه های پیشگیرانه و بخشش و رافت بتواند مقاصد عادلانه و اخلاقی را تحقق بخشد نیازی به اعمال خشونت نخواهد بود. این مقاله به روش توصیفی-تحلیلی به واکاوی معناشناسانه واژگان قرآنی حوزه خشونت می پردازد. یاقته های تحقیق دلالت دارد که هفت واژه «شده، دع، غلظت، غضب، مقت، غیظ و فظ» از جمله واژگانی هستند که در شبکه معنایی واژگان قرآنی حوزه خشونت قرار می گیرند، که در مواردی اشتراک معنایی و در مواقعی تفاوت مفهومی دارند.