پیش بینی کمبود و مازاد پزشکان عمومی در ایران

با توجه به لزوم برنامه ریزی دقیق در سرمایه انسانی سلامت و تاثیر عدم تعادل عرضه پزشک عمومی بر اقتصاد و وضعیت سلامت، هدف اصلی این مطالعه برآورد تابع تقاضای پزشکان عمومی و پیش بینی کمبود و مازاد پزشک عمومی در ایران است.

مطالعه حاضر توصیفی- تحلیلی و کاربردی است که در سطح ملی برای ایران با استفاده از روش های اقتصادسنجی آریما برای پیش بینی عرضه و مدل تصحیح خطای برداری برای پیش بینی تقاضای پزشکان عمومی در سال 1399 انجام شد. پیش بینی تقاضای پزشکان عمومی با استفاده از متغیرهای تولید ناخالص داخلی، پرداخت از جیب، سالمندی و تعداد تخت های بیمارستانی انجام شد. داده های موردنیاز مطالعه از نوع سری زمانی است که برای سال های 2017-1991 از سالنامه های آماری سال های مختلف مرکز آمار ایران و پایگاه داده ای بانک جهانی استخراج شد. برآورد مدل ها و آزمون های موردنیاز در نرم افزارEviews 10 در سطح معنی داری پنج درصد صورت گرفت.

کشش پزشک عمومی نسبت به تولید ناخالص داخلی، سالمندی و پرداخت از جیب به ترتیب برابر با 0.33، 1.77و 0.81- درصد بود. تولید ناخالص داخلی سرانه (0.11)، سالمندی (0.14) و تعداد تخت بیمارستان (0.0007) تاثیر مثبت و پرداخت از جیب (0.0001-) تاثیر منفی بر تقاضای پزشکان عمومی در ایران داشتند. همچنین طی سال های 2030-2018 میانگین تقاضای پزشکان عمومی (0.23) بیشتر از میانگین عرضه آن ها (0.20) بود که طی این سال ها کمبود پزشک عمومی (0.03) وجود داشت.

ایران با کمبود پزشک عمومی تا سال 2030 مواجه است بنابراین سیاست های افزایش پزشک از طریق افزایش ظرفیت پذیرش در دانشگاه های پزشکی، حفظ و جلوگیری از مهاجرت پزشکان با ابزارهای تشویقی مناسب، وضع قوانین و فراهم آوردن رضایت شغلی برای تامین پزشک پیشنهاد می شود