عملکرد کودکان در فعالیت های مشارکتی محیط زیستی؛ موردکاوی محله سنبلستان اصفهان

مطابق ادعای ایده پردازان جامعه ایرانی مشارکت اجتماعی یکی از مهم ترین و تاثیرگذارترین مسایل توسعه ایران است. اگر گام نخست نهادینه کردن مشارکت را تمرین آن بدانیم، باید بپذیریم که کودکان بهترین گروهی هستند که می توانند مشارکت را تمرین کنند و در خانواده و جامعه اشاعه دهند. از این رو، این پژوهش به مبحث مشارکت کودکان پرداخته است و در یک فرایند پژوهشی اقدام پژوهانه کنش های مشارکتی/ غیرمشارکتی کودکان را در فعالیت های عملی بررسی کرده است. چهارچوب مشارکت، محله سنبلستان اصفهان و زمینه انتخاب شده برای مشارکت، محیط زیست محله است. داده های این پژوهش در چهارچوب روش اقدام پژوهی از طریق مشاهده و مصاحبه با 14 کودک دختر در خلال انجام 8 فعالیت علمی به دست آمد و از طریق روش تحلیل مضمون تحلیل شد. یافته ها حاکی از آن است که این کودکان در 3 مرحله ورود، اجرا، و اتمام فعالیت عملی تمایل دارند که در قالب یک جمع قرار بگیرند ولی به صورت انفرادی عمل کنند. پژوهشگران این وضعیت را «جمع طلبی غیرمشارکتی» نام نهاده اند. معنادار نبودن مشارکت برای کودکان، نبود الگوهای مشارکتی در خانه و مدرسه، مرزبندی های پررنگ جنسیتی در خانواده ها، و ناتوانی در قدرشناسی بخشی از دلایلی هستند که کودکان نمی توانند عملکرد مطلوبی در یک فعالیت مشارکتی داشته باشند. البته، یافته های این پژوهش که در طول بیش از یکسال کار با کودکان به دست آمده است نشان از آن دارد که استمرار در تمرین مشارکت بسیاری از موانع بر سر راه کار مشارکتی مانند اصرار بر آشناگزینی، عدم مسئولیت پذیری، ناتوانی در ارزیابی سهم و... را تخفیف می دهد.