عوامل موثر بر شاخص سودمندی کفایت مراقبت های دوران بارداری در سطح اول نظام شبکه ایران

مراقبت های دوران بارداری یک استراتژی مهم برای دستیابی به بهداشت باروری است. علی رغم اهمیت مراقبت بارداری در سلامت مادران، تعدادی از مادران به اندازه کافی مراقبت نمی شوند. این مطالعه با هدف تعیین عوامل موثر بر شاخص سودمندی کفایت مراقبت های دوران بارداری (Adequacy Prenatal Care Utilization= APNCU) در سطح اول نظام شبکه ایران انجام گرفت.

این مطالعه مقطعی در شش استان ایران در سال 1395 انجام گرفت. مادرانی که تاریخ زایمانشان 6-2 ماه از زمان مطالعه گذشته بود، به صورت طبقه بندی تصادفی انتخاب شدند. اطلاعات با استفاده از چک لیست و پرسشنامه محقق ساخته حاوی 34 سوال فردی، خانوادگی و محیطی و 23 سوال مرتبط با مراقبت های بارداری به طور همزمان از پرونده بهداشتی و مصاحبه با مادران جمع آوری و با شاخص APNCU به چهار گروه: 1- ناکافی (کمتر از 50% مراقبت مورد انتظار)، 2- متوسط (79-50%)، 3- کافی (109-80%)، 4- ویژه (110% و بیشتر) تقسیم و تحلیل شدند.

از میان 2655 مادر مورد بررسی، میانگین کل مراقبت در دوران بارداری 1/7±6/43 بار و با توجه به شاخص APNCU، مراقبت 121 نفر (4/6%) ناکافی، 603 نفر (22/7%) متوسط، 1648 نفر (62/1%) کافی و 283 نفر (10/7%) ویژه بود. بین میزان خطر استانی مرگ مادران، جمعیت شهری، مراقبت پیش از بارداری، زمان شروع اولین مراقبت بارداری، سن مادران، مشارکت و تحصیلات همسر و کفایت مراقبت های دوران بارداری ارتباط معنی دار وجود داشت (0/05>p).

این مطالعه نشان داد که کفایت مراقبت های دوران بارداری گرچه تحت تاثیر عوامل اجتماعی وفردی قرار می گیرد ولی در سطح مناسبی قرار دارد.