محتوی و ارزیابی مخاطره سلامت استرهای فتالات در گرد و غبار داخلی- مطالعه موردی: مراکز پیش دبستانی و ابتدایی شهر تهران

با توجه به این که در حال حاضر افراد بیش تر وقت خود را در خانه و فضاهای بسته می گذرانند،  احتمال دارد که در معرض آلاینده های محیط داخلی از جمله استرهای فتالات موجود در محصولات مصرفی و مصالح ساختمانی و مخاطرات ناشی از آن قرار گیرند. از این رو، این مطالعه به منظور ارزیابی خطر غیرسرطان زایی (HQ) و سرطان زایی (CR) استرهای فتالات گرد و غبار داخلی برخی مراکز پیش دبستانی و ابتدایی مستقر در مرکز و جنوب شهر تهران در سال 1398 انجام شد.

در مجموع 27 نمونه گرد و غبار داخلی توسط جاروبرقی از 9 مرکز منتخب جمع آوری شد. پس از انتقال نمونه های گرد و غبار به آزمایشگاه، آماده سازی و هضم آن ها، محتوی استرهای فتالات توسط دستگاه طیف سنجی جرمی کروماتوگرافی گازی اندازه گیری شد. همچنین، مخاطره سلامت ناشی از مواجه با ترکیبات فتالات نیز محاسبه شد.

میانگین غلظت دی متیل فتالات (DMP)، دی اتیل فتالات (DEP)، دی ان بوتیل فتالات (DnBP)، بوتیل بنزیل فتالات (BBP)، دی اتیل هگزیل فتالات (DEHP) و دی ان اکتیل فتالات (DnOP) در نمونه های گرد و غبار داخلی به ترتیب برابر با 14/1، 110/0، 15/6، 710/0، 421 و 31/9 میلی گرم در کیلوگرم بود. علاوه بر این، میانگین جذب روزانه (ADDj) استرهای فتالات از طریق بلع، جذب پوستی و استنشاق به ترتیب برابر با 3-10× 16/2،  6-10× 35/2 و 7-10× 15/2 میلی گرم در کیلوگرم در روز و میانگین جذب روزانه در طول زندگی (LADDj) به ترتیب برابر با 4-10× 52/2، 7-10× 01/5 و 8-10× 40/3 میلی گرم در کیلوگرم در روز بود.

بطور کلی، ترکیباتDnBP، DEHP و DnOP خطر غیرسرطان زایی و سرطان زایی بیش تری را برای کودکان و بزرگسالان نشان داد و بلع بعنوان مسیر اصلی ایجاد خطرات سرطان زایی و غیرسرطان زایی استرهای فتالات شناخته شد. بعلاوه، مقادیر خطر غیرسرطان زایی استرهای فتالات کوچک تر از یک و در حد استاندارد بود، اما خطرسرطان زا یی ناشی از قرار گرفتن در معرض DEHP بیش تر از آستانه خطر (6-10) بود. لذا، پیشنهاد می شود بدلیل اثرات مضر مواجهه با استرهای فتالات بر سلامت انسان، راه کارهای مناسب برای کنترل منابع انتشار و همچنین کاهش نرخ مواجهه با این ترکیبات از مسیرهای مختلف در فضای داخلی ساختمان ها بیش از پیش مد توجه قرار گیرد.