ارزیابی مزرعه ای عملکرد آبیاری جویچه‏ای در مزارع ذرت و ارائه راهکار‏های مدیریتی با استفاده از مدل WinSRFR (مطالعه موردی: دزفول)

بررسی‏ها نشان داده است که راندمان آبیاری سطحی در کشور، به ویژه در استان خوزستان، نسبتا پایین است. این در حالی است که افزایش راندمان آبیاری و کاهش تلفات آب آبیاری، با توجه به وضعیت منابع آب کشور، امری ضروری است. هدف اصلی این مطالعه، ارزیابی عملکرد آبیاری جویچه‏ای در اراضی شرکت کشت و صنعت شهید بهشتی دزفول و ارایه راهکارهای پیشنهادی از طریق بهینه‏سازی پارامترهای طراحی توسط مدل WinSRFR بود. به منظور دستیابی به هدف، سه مزرعه در منطقه دیلم و سه مزرعه در منطقه BC انتخاب شد. نتایج نشان داد که تلفات نفوذ عمقی و رواناب در مزارع منطقه دیلم به ترتیب بین 9/4 تا 5/81 و 3/24 تا 3/62 درصد متغیر بود. این مقادیر در مزارع منطقه BC به ترتیب 2/3 تا 2/49 و 6/5 تا 3/62 درصد تعیین شد. نتایج همچنین نشان داد که در کلیه مزارع مورد بررسی در دو منطقه دیلم و BC مقدار تلفات رواناب بیش‏تر از مقدار تلفات نفوذ عمقی است. این در حالیست که برخی مزارع با وجود تلفات بالا، کم آبیاری شده‏ بودند و راندمان نیاز آبی آنها کمتر از 100 درصد تعیین شد. راندمان کاربرد در کلیه مزارع بین 45-13درصد متغیر بود. به طور کلی بررسی‏ها نشان داد که مدیریت مقدار و مدت آبیاری بر اساس شکل و مشخصات اراضی مناسب نبوده است، این موضوع به دلیل عدم آگاهی آبیاران از مقدار آب مورد نیاز و عدم قطع جریان ورودی در زمان مناسب است. پس از ارزیابی وضعیت موجود، ارایه راهکار‏های مدیریتی با استفاده از مدل WinSRFR نشان داد در صورتی که مدیریت مناسبی بر طول، شیب و دبی ورودی به جویچه ها صورت پذیرد، راندمان کاربرد آب به میزان %8/35 (از %8/29 تا %6/65) افزایش و تلفات رواناب به میزان %7/49 (از %7/59 به %10) کاهش می‏یابد.