اثر کشت طولانی مدت برنج بر وضعیت پتاسیم، کانی های رسی و برخی ویژگی های فیزیکی_ شیمیایی خاک های آهکی استان فارس

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی شکل های مختلف پتاسیم، کانی های رسی و برخی ویژگی های فیزیکی-شیمیایی خاک های شالیزاری تحت کشت طولانی مدت برنج در مقایسه با خاک های غیرشالیزاری و بکر مجاور و مطالعه اثر شرایط غرقابی بر تکامل خاک ها در تعدادی از مناطق شالی کاری مهم استان فارس انجام شد. برای انجام این مطالعه، در هر منطقه دو خاکرخ یکی دارای کاربری کشت برنج و دیگری بکر، بر روی مواد مادری آهکی و لندفرم مشابه حفر شدند و برخی ویژگی های خاک و شکل های مختلف پتاسیم در افق های سطحی و زیرسطحی مورد تجزیه قرار گرفت. نتایج نشان داد که میانگین مقادیر پتاسیم محلول، تبادلی، قابل استخراج با اسید نیتریک، ساختمانی و کل در خاک های غیرشالیزاری مورد مطالعه به ترتیب، 5/3، 199، 864، 4635 و 5502 و در خاک های شالیزاری به ترتیب، 5/2، 164، 742، 5346 و 6088 میلی گرم بر کیلوگرم بودند. همچنین نتایج نشان داد که خاک های شالیزاری دارای مقادیر کمتر پتاسیم محلول، تبادلی و غیرتبادلی بوده که می تواند نتیجه آبشویی پتاسیم بوسیله آب آبیاری و خروج آن از طریق جذب بوسیله گیاه باشد. همبستگی معنی داری نیز بین شکل های مختلف پتاسیم و بعضی ویژگی های خاک مانند مقدار رس، ظرفیت تبادل کاتیونی و ماده آلی به دست آمد. نتایج کانی شناسی بخش رس خاک ها نشان داد که نوع کانی ها در هر دو کاربری مشابه و عمدتا شامل اسمکتیت، ایلیت، کلریت، پالیگورسکیت، ورمی کولیت و کایولینیت بوده اما مقدار نسبی آنها متفاوت می باشد. به نظر می رسد که کشت طولانی مدت برنج فقط بر مقدار کانی های رسی تاثیرگذار بوده و سبب تبدیل ایلیت و پالیگورسکیت به اسمکتیت شده است. رابطه مثبت و معنی داری نیز بین میزان پتاسم غیر تبادلی، ساختمانی و کل  با مقادیر کانی ایلیت در بخش رس به دست آمد.