تحرک اجتماعی میان نسلی در بین شهروندان تهرانی

آمارهای تنبلی اجتماعی و نشانگرهای آن و میزان پایین تحرک اجتماعی صعودی و روند رو به رشد عوامل خطرآفرین آن از مسایل مهم جامعه امروز ایران است. هدف این تحقیق مطالعه میزان و شناسایی عوامل تحرک اجتماعی میان‎نسلی به عنوان مسئله اجتماعی در بین شهروندان بالای 25 سال کلان شهر تهران است. از درون نظریه های مختلف، قدرت اجتماعی، قدرت سیاسی، قدرت فرهنگی، قدرت اقتصادی و قدرت نمادین استخراج و به عنوان عوامل موثر بر تحرک اجتماعی سنجش شده است. تحرک اجتماعی میان نسلی به عنوان متغیر وابسته با تفاضل اولین شغل و شغل فعلی پاسخگویان، با اولین شغل و آخرین شغل پدرانشان عملیاتی شده است. روش اصلی پژوهش پیمایش، ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه، حجم نمونه 1054 نفر و شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که فقط 30 درصد مردم تهران تحرک اجتماعی میان نسلی صعودی داشته اند که  میانگین آن در دامنه ای از صفر تا 100، برابر با 20 است. قدرت اجتماعی درحد زیاد، قدرت نمادین در حد متوسط، قدرت سیاسی و قدرت اقتصادی در حد خیلی کم و قدرت فرهنگی خانواده نیز در حد اندک بدست آمده است. قدرت اقتصادی و قدرت سیاسی با تحرک اجتماعی میان نسلی دارای همبستگی معنادار بودند. رگرسیون چند متغیره نشان داد که متغیرهایی مانند محل تولد، وضعیت تاهل و شبکه فامیلی بر تحرک اجتماعی میان نسلی تاثیر مستقیم داشته اند. 042/0=  R2 نشان می دهد رابطه علی بین تحرک میان نسلی و متغیرهای زمینه ای بسیار ضعیف است و تحرک میان نسلی چندان از عوامل درون مدل نظری پژوهش تبعیت نمی کند. تحقیق نشان می دهد بسیاری از عوامل مورد توجه نظریه پردازان اجتماعی تاثیری در تحرک اجتماعی میان نسلی شهروندان تهرانی در این مقطع زمانی نداشته اند و شرایط تحرک اجتماعی میان نسلی در جامعه تهران از مدل ها و عوامل دیگری پیروی می کند که  مستلزم پژوهش های وسیع تری است.