روایت شناسی»مقامات ژنده ی پیل«

در این مقال سعی شد تا در راستای کاوش در نظریه بومی روایت، پای در راهی گذاریم که مختصات آن پیشتر از سوی بزرگانی چون زنده یاد قاسم هاشمی نژاد و جناب دکتر اسماعیل بنی اردالن ترسیم گشته است. به طور کلی، در سنت روایی عرصه ی فرهنگ عامه به این فرضیه رسیدیم که، ساختار فرم در پی جستجوی مضمون است یعنی »بازنمایی جهت یادآوری«؛ از طرفی دانستیم که در عرصه ی خاص روایت عرفانی فرم و محتوا قابل تفکیک نیست، و »ساختار به منزله ی مضمون« است. و در کل شاهد کارکرد متنوع عنصر »تکرار«به مثابه ی ذات روایت هستیم. به طور اجمالی، »موقعیت خرق عادت«، »کنش مثالین«، »شخصیت عرفانی«در حال استحاله، و نهایتا »قصه ی عرفانی«، وجوه روایت داستانی غیب را می سازند و نهایتا »جغرافیای روایت غیب« عنوانی کلی برای روایت عرفانی میباشد که در آن تقدیر و سرنوشته ازندگی آمیخته با احوالت شخصیت ها از خواببینی و بیماری و شفا و دیداریابی برای عامی تا ریاضت خودخواسته و کشف و شهوددیدار بینی و کیمیای نفسانی عارف، محتوای روایت را میسازد. ما در اینجا از راه ارایه ی یک ساختار پیشنهادی سه گانه ی پایه-آینه-پوششی و گونه ی مستقل حکایات خواب، حکایات کثیر مقامات ژنده- ی پیل را طبقه بندی نمودیم و به کمک اصطلاحات اختصاصی روایت شناختی متن که همان »بازپیکربندی روایی مقامات« محسوب میشود، سعی در ترسیم وجوه روایی مقامات اعم از داستانی و متنی را داریم و به طور خلاصه، عرصه- های »گفتمان-روایت«تمهید مقدمه فصل بندی مقامات، »زبان-روایت«گزیده ی مقامات، »داستان-روایت«ساختار پیشنهادی، »خیال-روایت«ویژگی تصویری بودن و رد پای راوی، و نهایتا »روایت-روایت«اصطلاحات اختصاصی روایت شناختی طرح و تبیین گشت.