ارزیابی منشا زمین شناسی و پراکنش ژئوشیمیایی فلزات سنگین در رسوبات چشمه های شورابه ای استان خوزستان

در این مطالعه پراکنش فلزات سنگین (Pb, Cd, Zn, Ni, Co, Cr, As)  در رسوبات 13 چشمه شورابه ای در استان خوزستان شامل؛ چشمه پیرموسی، چشمه های دوگانه گره بردی، چشمه های سه گانه قلعه مدرسه، بتوند، کوه زر، عقیلی، کوه سالن (هفت تنان)، قاسم آباد، ایسپره و دوبلوطان مورد بررسی قرار گرفته است. از لحاظ موقعیت زمین شناسی این چشمه ها عمدتا در کمربند زاگرس چین خورده-رانده (زیر پهنه فروبار دزفول) و در سازند گچساران واقع شده اند. در این مطالعه خصوصیات زمین شناسی، فراوانی و پراکنش فلزات سنگین در نمونه های رسوب این چشمه ها با بکارگیری شاخص های زمین زیست محیطی نظیر فاکتور آلودگی (Cf)، فاکتور غنی شدگی (Ef)، شاخص خطر بالقوه اکولوژیکی (Eri)، شاخص خطر اکولوژیکی اصلاح شده (MRI) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، روش آماری تجزیه تحلیل مولفه های اصلی (PCA) جهت بررسی و شناخت منشا فلزات سنگین در رسوبات این شورابه ها مورد استفاده قرار گرفت. عمده نمونه های مورد مطالعه Cf ≤ Cf  1 را نشان می دهند که معرف تغییر میزان آلودگی از کم تا متوسط (برای کادمیوم، سرب و آرسنیک) است. همچنین مقادیر Ef در اکثر نمونه ها از Ef >1 تا Ef iدارند. از سوی دیگر، مقادیر مربوط به شاخص خطر اکولوژیکی اصلاح شده نشان می دهد که نمونه های مورد مطالعه عمدتا در محدوده خطر پایین قرار دارند. آنالیز مولفه های اصلی (PCA) حاکی از منشا گیری احتمالی عنصرکبالت از لایه های سنگی سازند گچساران است، در حالیکه بنظر می رسد عناصر آرسنیک، کروم، کادمیوم، نیکل و سرب حاصل تاثیر شورابه های نفتی بر روی چشمه های مورد مطالعه باشند.