نقش ظرفیت جذب در بهبود رقابت پذیری فناوری: کلید موفقیت سازمان های دولتی کشورهای در حال توسعه (با تاکید بر ایران)

هدف اصلی این پژوهش، بررسی ارتباط بین ظرفیت جذب و رقابت پذیری کشورهای در حال توسعه و به تازگی توسعه یافته می باشد. بدین منظور پس از بررسی مبسوط نظری حول مفهوم ظرفیت جذب، عناصر تشکیل دهنده و شاخص های سنجش آن شناسایی و تبیین گردید. در ادامه به همین ترتیب، سه چارچوب عمده و متداول سنجش رقابت پذیری ملی بررسی و شاخص های آن استخراج گردید. با توجه به موجود نبودن داده ها و نیز عدم بررسی ایران در آن ها، چارچوب مجمع جهانی اقتصاد (بر اساس گزارش 2013-2014) به عنوان چارچوب مبنا، انتخاب شد. پس از مصاحبه با سه استاد اقتصاد، 11 شاخص استخراج شده از ادبیات به عنوان شاخص های مبنای ظرفیت جذب در نظر گرفته شد. در فاز بعدی می بایست، کشورهایی شبیه ایران جهت مطالعه انتخاب می شد. بر این اساس نه کشور در حال توسعه و یا به تازگی توسعه یافته جهت بررسی های بعدی انتخاب گردید که همگی دارای وضعیت مناسبی هستند و از آن ها می توان به خوبی به عنوان شاخص مقایسه با ایران بهره برد. بررسی کمی بین ظرفیت جذب و رقابت پذیری، همبستگی مثبت بین ظرفیت جذب و رقابت پذیری کلی کشورهای مطالعه تایید گردید. به طور دقیق تر ظرفیت دارای همبستگی مثبت و معنادار با عوامل نوآوری و عوامل کارایی در رقابت پذیری است، اما رابطه ی معناداری بین ظرفیت جذب و الزامات پایه رقابت پذیری وجود ندارد. بر اساس نتایج این تحقیق کشورهای در حال توسعه می بایست برای بهبود رقابت پذیری، توجه به ظرفیت جذب را به عنوان یک باید تلقی نموده و جهت بهبود آن اقدامات لازم را صورت دهند.