بررسی فیتوشیمیایی گیاه دارویی آویشن شیرازی (Zataria multiflora Boiss) در شرایط اکولوژیکی متفاوت

در تحقیق حاضر، 4 اکوتیپ مختلف گیاه دارویی آویشن شیرازی (استهبان، نی ریز، فسا و لارستان)، به منظور شناسایی برترین اکوتیپ، از لحاظ بالاترین درصد اسانس، اجزای اسانس، محتوای فنولی کل، خاصیت آنتی -اکسیدانی و ترکیبات پلی فنولی عصاره متانولی بررسی شد. اسانس گیری از تمامی توده ها به روش تقطیر با آب، توسط دستگاه کلونجر انجام، سپس با استفاده از گاز کروماتوگراف و گاز کروماتوگراف متصل به طیف سنج جرمی آنالیز گردید. به طور کلی 52 ترکیب در اسانس توده های مختلف آویشن شیرازی شناسایی شد، ترکیبات عمده تشکیل دهنده اسانس شامل: تیمول (35/54 - 41/34 %)، پاراسیمن (85/19 - 49/9 %)، گاماترپینن(70/16 - 34/7 %)، کارواکرول (34/15 - 35/5 %) بودند. تعیین فنول کل و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی به ترتیب، با استفاده از روش رنگ سنجی فولین سیوکالتو و مهار رادیکال آزاد 2و2 دی فنیل، 1 پیکریل هیدرازیل (DPPH) تعیین شد. ترکیبات پلی فنولی عصاره توده های مختلف، با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC) مشخص شد. فنل کل از 66/234 تا 28/302 میلی گرم گالیک اسید در وزن خشک متغییر بود. مقادیر خاصیت آنتی-اکسیدانی نیز از 63/348 تا 76/453 میلی گرم در میلی لیتر اعلام شد. ترکیبات پلی فنولی غالب در عصاره تمامی توده ها شامل: تیمول، کارواکرول، کویرستین و رزماریک اسید بود. نتایج نشان داد که توده نی ریز بیشترین درصد اسانس و بالاترین درصد تیمول را دارا بود. بالاترین میزان ترکیبات فنلی و فعالیت آنتی اکسیدانی در توده لارستان مشاهده شد. ترکیب پلی فنولی غالب، تیمول و در توده فسا مشاهده شد.