بررسی سبک شناسی زبانی و ادبی دیوان فرخی سیستانی

فرخی سیستانی یکی از شاعران برجسته و توانمند سبک خراسانی و از قصیده‌پردازان بزرگ ادب فارسی است که از دیرباز اشعار او به داشتن صفت سهل و ممتنع مشهور بوده است. دیوان وی شامل قصیده، ترجیع‌بند، قطعه، غزل و رباعیات است که نود و دو درصد آن را قصاید تشکیل میدهد. در این نوشتار به بررسی سبک‌شناسی دیوان شاعر در دو سطح زبانی و ادبی پرداخته شده است. هدف اصلی این مقاله بررسی و تبیین ویژگیهای اشعار فرخی در دو سطح موردنظر بوده است.

این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده است.

اشعار فرخی سیستانی در ده بحر مختلف عروضی سروده شده و پنج درصد از قافیه‌های اشعار او را قوافی فعلی تشکیل داده و چهارده قصیده مردف در دیوان او وجود دارد. همینطور بهره‌گیری از آرایه‌های بدیع لفظی بخصوص انواع گوناگون جناس، افعال و واژگان کهن فارسی، لغات و واژگان عربی و ترکیب‌سازی از جمله ویژگیهای زبانی فرخی بشمار می‌آید.

در سطح ادبی، شاعر تشبیهات مختلف را در اشعار خود بطور گسترده بکار برده که بیشترین آنها را تشبیهات حسی به حسی تشکیل میدهد. پس از آن انواع استعاره موردتوجه فرخی بوده و بعد از آن نیز کنایه و مجاز به ترتیب در کانون توجه شاعر بوده است. انواع صنایع بدیع معنوی نیز در کلام فرخی بکار گرفته شده است که بیشترین فراوانی را آرایه تضاد و کمترین را آرایه تضمین تشکیل میدهد.