بازتاب وقایع ژاپن بر اذهان عمومی اواخر قاجار

در قرن نوزدهم کشور دولت علیه ممالک محروسه شاهنشاهی ایران، همانند دیگر دول و جوامع آسیایی (که اکثریت ایشان استقلال خود را ازدست دادند) بخاطر موقعیت استراتژیک خود تحت فشار دول امپریالیست به خصوص بریتانیای کبیر و روسیه قرار گرفت و مردم ایران به مانند بسیاری دیگر مردم آسیا سرنوشت رو به زوال خود و برتری غرب را پذیرفتند. شرایط به طور یکسان و بدون هیچ تغییری باقی ماند تا آنکه در اواخر قرن نوزدهم امپراتوری آفتاب تابان یا ژاپن موجی از اصلاحات مدرنیزم را شروع کرد که در عصر میجی به اوج خود رسیده و نتیجه آن ایجاد نیرویی شکست ناپذیر حتی در برابر امپراتوری روسیه، یک ابر قدرت غربی بود. در اینجا مطرح می شود که ایرانیان چه شناختی از تحولات ژاپن داشتند، منبع این شناخت چه بوده، چه تاثیری بر اندیشه و تحولات اجتماعی یا حتی اقتصادی ایران گذاشت و عکس العمل مردم و دولت ژاپن نسبت به تحولات جدید ایران چه بود. مقاله این طور نتیجه گیری نموده که با رسیدن اخبار ژاپن به وسیله روزنامه رویترز موجی از روحیه تحول خواهی و پروتو پان آسیاییسم در ایران را شکل داد که نتیجه آن انقلاب مشروطه بود درحالی که ژاپنیان یا ایران را نمی شناختند یا بنابر شرایط سیاسی هر دو کشور توجهی نشان نمی دادند.