تحلیل شاخص های اقتصادی و انرژی در روش های مختلف خاک ورزی حفاظتی درکشت گندم (مطالعه موردی: کشت و صنعت دشت ناز ساری)

خاک ورزی حفاظتی یکی از راهکارهای مدیریتی مهم برای حفاظت از منابع آب و خاک است. در این پژوهش، وضعیت انرژی مصرفی و بازدهی اقتصادی سامانه های مختلف خاک ورزی در شرایط بومی کشت و صنعت دشت ناز ساری برای محصول گندم (Triticum aestivum L.) رقم میلان، در سال زراعی 97-1396 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با پنج تیمار و سه تکرار بررسی شد. همچنین میزان عملکرد دانه گندم نیز اندازه گیری و تعیین گردید. سامانه های خاک ورزی شامل خاک ورزی مرسوم (CT)، بی خاک ورزی و بدون بقایا (NT)، کم خاک ورزی با استفاده از کمبینات (MTCO)، کم خاک ورزی با کارنده بدون خاک ورزی (MTNT)، بی خاک ورزی و با بقایا (NTR) بود. نتایج آزمایش نشان داد سامانهMTCO  و CT به ترتیب با متوسط 5/6812 و 4500 کیلوگرم در هکتار بیشترین و کمترین عملکرد دانه را در بین تیمارها به خود اختصاص دادند. همچنین سامانه MTCO با مقادیر 58/4 نسبت انرژی، 29/0 کیلوگرم بر مگاژول بهره وری انرژی و همچنین با 42/3 مگاژول بر کیلوگرم شدت انرژی بهترین سامانه برای کشت گندم از نظر شاخص های انرژی گزارش شد. سامانه NTR در مجموع، کم مصرف ترین سامانه از لحاظ انرژی بود، اما دارای عملکرد پایین دانه گندم 5025 کیلوگرم در هکتار می باشد. در بخش شاخص های اقتصادی با وجود هزینه تولید کمتر برای سامانه NTR، سامانه MTCO با 26 درصد عملکرد و بهای فروش بالاتر و 5/25 درصد بهای تمام شده کمتر و همچنین 2/35 درصد سود ناخالص بیشتر نسبت به سامانه NTR، برتری داشت. به طور کلی، سامانه MTCO با برتری در شاخص های انرژی و اقتصادی، به عنوان گزینه بهینه برای خاک ورزی و کاشت گندم در شرایط بومی کشت و صنعت دشت ناز ساری معرفی شد.