تبیین مبانی و راهبردهای شهر هوشمند با رویکرد پایداری در حوزه مدیریت بحران (نمونه موردی؛ کلانشهر تهران)

امروزه شهرهای بزرگ با مسایل و چالشهای عدیده ای از جنبه پایداری مواجه می باشند که این موضوع، در مواقع بحرانی و مدیریت پایدار بحران، تبعات منفی بسیاری را به همراه دارد. این مسایل شامل بلایای طبیعی به ویژه زلزله، سیل، طوفان و نیز چالش های انسان ساخت مانند اختلالات ترافیکی، زیست محیطی و امنیتی می گردد. کلانشهر تهران با مسایل متعددی در حوزه بلایای طبیعی به ویژه زلزله و نیز مسایل ترافیکی، آب و پسماند و انرژی مواجه است که پایداری آن را تهدید می نماید. در این راستا ایده شهر هوشمند می تواند با برنامه ای جامع به عنوان الزامی بی بدیل و کارآمد، برای پایداری شهرها به ویژه در مواقع بحرانی بکار گرفته شود. از این رو هدف این پژوش، بازشناسی راهبردهای شهر هوشمند از منظر پایداری با تاکید بر مسایل مدیریت بحران می باشد. 

این مقاله با روش تحقیق توصیفی و تحلیل محتوای متون و استدلال منطقی و با استفاده از شیوه های مطالعات اسنادی و کتابخانه ای انجام می گردد.

رویکرد شهر هوشمند پایدار با مدیریت شهری هوشمند و هوشمندسازی فرآیندها، مزایایی همچون تسریع مدیریت مسایل و خدمات رسانی، یکپارچه سازی تصمیمات و اقدامات مسیولین و مردم، شفافیت و نظارت و کنترل تخلفات، کاستن از سفرهای غیرضروری، صرفه جویی در مصرف انرژی را به همراه دارد. شهر هوشمند با استفاده از برنامه جامع و زیرساخت های فن آوری های نوین، نقش مهمی در حل مسایل شهری به همراه چالش ها و تهدیدهای مربوط به امنیت و حریم فضای مجازی دارد. کلانشهر تهران با داشتن مسایل مهمی همچون ترافیک، زلزله و آلودگی هوا بستر و زمینه مناسبی برای توسعه شهر هوشمند دارد.

شهر هوشمند با بهره مندی از زیرساخت های فن آوری های نوین، شهروندان هوشمند، زندگی هوشمند، اقتصاد هوشمند، دولت هوشمند و محیط هوشمند می تواند پایداری شهرها را ارتقاء دهد. بررسی تجارب موفق جهانی به ویژه در شهرهای پیتسبورگ، تویوتا و سیول نشان می دهد که مسایل ترافیکی، خدمات شهری، زیست محیطی و انرژی را می توان با قابلیت شهر هوشمند حل نمود. کاربست این تجارب در کلانشهر تهران در مدیریت بحران ناشی از بلایای طبیعی و مسایل انسان ساخت به ویژه زلزله، ترافیک، آلودگی هوا با مدنظر قرار دادن ملاحظات پایداری و مدیریت بحران و پدافند غیرعامل و امنیت فضای مجازی و ملاحظات فرهنگ ایرانی-اسلامی می تواند به توسعه پایدار کلانشهر تهران منتهی گردد.