بررسی رشد ریشه، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه در ژنوتیپ های گندم در شرایط تنش غرقابی در مراحل مختلف رشد

به منظور بررسی اثر مدت های مختلف غرقابی (صفر، 10، 20 و30 روز) در سه مرحله رشدی، ZGS11، ZGS13 و ZGS31، بر روند رشد ریشه و عملکرد بیولوژیک و دانه سه ژنوتیپ گندم (چمران، ویریناک و یاواروس) آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 83-1382 در گلخانه پژوهشی دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، به صورت گلدانی اجرا شد. نتایج حاصل از بررسی روند رشد طولی و وزن خشک ریشه نشان داد که بین ژنوتیپ ها، مراحل شروع دوره غرقابی و سطوح مختلف غرقابی، واکنش های متفاوتی دیده شد، به گونه ای که حتی دوره غرقابی 10 روزه در هر مرحله از رشد که اتفاق بیفتد، گیاه به هیچ وجه نمی تواند خسارت وارده را جبران کند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس میانگین های طول و وزن خشک ریشه در مرحله گرده افشانی و مرحله رسیدن فیزیولوژیکی، اختلاف معنی دار بین سطوح تمام تیمارها را نشان داد. بیشترین مقدار ماده خشک و طول ریشه را ژنوتیپ ویریناک و کمترین مقدار را ژنوتیپ یاواروس به خود اختصاص داد. از نظر شروع دوره غرقابی، مرحله ZGS11 بیشترین حساسیت وZGS31 کمترین حساسیت را نشان داد. بین سطوح مختلف غرقابی نیز اختلاف معنی دار مشاهده شد، به نحوی که در مرحله گرده افشانی، ماده خشک ریشه در 10، 20 و 30 روز غرقابی نسبت به شاهد به ترتیب 75/37، 31/44 و 01/54 درصد و برای طول ریشه به ترتیب 85/25، 02/47 و 88/58 درصد کاهش داشتند. بررسی آناتومیکی ریشه ژنوتیپ های گندم مورد بررسی نشان داد که در شرایط غرقابی، آیرانشیم به عنوان یکی از مهم ترین مکانیسم های تحمل تشکیل گردید.