اثر اپیستازی برای عملکرد و برخی صفات مورفولوژیک در ذرت با استفاده از تلاقی های آزمون سه جانبه

انتخاب روش اصلاحی موثر، نیازمند اطلاع دقیق و گسترده از نحوه کنترل ژنتیکی صفات می باشد. به منظور برآورد اثر اپیستازی در کنترل ژنتیکی عملکرد، اجزای عملکرد دانه و برخی صفات مورفولوژیک ذرت، ترکیبات B73×MO17 و B73×K74/1 با استفاده از طرح تلاقی های آزمون سه جانبه در سال 1380 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج مورد مطالعه قرار گرفتند. تجزیه واریانس تلاقی های آزمون L1 (=F2 × P1) ، L2 (=F2 × P2) و L3 (=F2 × F1) در هر دو ترکیب نشان داد که تفاوت معنی داری بین میانگین های تلاقی های آزمون والدینی (L1 و L2) برای کلیه صفات مورد بررسی وجود دارد. غیر از تعداد برگ در بوته در هر دو ترکیب، وزن چوب بلال در ترکیب B73×MO17 و فاصله زمانی از گرده افشانی تا ظهور تارهای ابریشمی در ترکیب B73×K74/1 ، میانگین تلاقی با محک B73 برای کلیه صفات مورد مطالعه از تلاقی با محک والدی دیگر (MO17 در B73×MO17 و K74/1 در B73×K74/1) بزرگ تر بود. بنابراین انتظار می رود که در ترکیب های مذکور اینبردلاین B73 نقش مهمی در اثر اپیستازی داشته باشد. آزمون F نشان داد که اپیستازی کل برای کلیه صفات مورد مطالعه در هر دو آزمایش معنی دار بود. همچنین تفکیک اثر اپیستازی کل به اجزای قابل تثبیت (افزایشی× افزایشی) و غیرقابل تثبیت (افزایشی×غالبیت و غالبیت×غالبیت) نشان داد که اپیستازی افزایشی×افزایشی برای تعداد روز تا ظهور تارهای ابریشمی در هر دو تلاقی و فاصله زمانی از گرده افشانی تا ظهور تارهای ابریشمی و ارتفاع بوته در تلاقی B73×MO17 معنی دار (05/0>P) است، در حالی که برای بقیه صفات معنی دار نبود. همچنین مشخص شد که آثار اپیستازی افزایشی×غالبیت و غالبیت×غالبیت برای همه صفات مورد مطالعه در هر دو تلاقی معنی دار است.