ارزیابی انتقادات فخررازی به براهین ابن سینا در مورد تناهی ابعاد

مسئله تناهی ابعاد از قدیمیترین مباحث فلسفه طبیعی است که نتایج آن وارد حوزه فلسفه الهی نیز شده است. سوال اینست که ابعاد عالم و هر یک از اجسام طبیعی محدود و متناهی است یا نامحدود و نامتناهی؟ ارسطو نخستین فیلسوفی است که در تاریخ فلسفه به بررسی این مسئله پرداخته و نامتناهی بودن ابعاد یک جسم و عالم طبیعی را ممتنع دانسته است. ابن‌سینا نیز بپیروی از ارسطو، ابعاد جسم را متناهی میداند و براهین سه‌گانه تطبیق، مسامته و سلمی را برای اثبات این نظریه بیان میکند. فخررازی که مهمترین منتقد ابن‌سینا در تاریخ فلسفه است، در این مسئله نیز انتقاداتی بر نظریه ابن‌سینا وارد میداند. در این پژوهش اثبات میشود که اکثر اشکالات فخررازی در اینباره ناشی از خلط ذهن با خارج و مغالطه میان احکام مقولات نه‌گانه با مقوله کم متصل است.