تحلیل اثرات هدفمندسازی یارانه ها در بخش کشاورزی (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان چرام)

پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل اثرات هدفمندسازی یارانه ها در بخش کشاورزی شهرستان چرام واقع در استان کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفت. جامعه ی آماری پژوهش 2528 تن از کشاورزان بخش مرکزی شهرستان چرام بودند. رویکرد حاکم در این مطالعه تلفیقی (کیفی کمی) بود. در بخش کیفی ابتدا داده ها از طریق انجام مصاحبه ی عمیق با کشاورزان مطلع گردآوری شد. تکنیک تجزیه و تحلیل داده ها در این بخش، تحلیل محتوا و نمونه ی مورد مطالعه با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و شاخص اشباع نظری 39 نفر انتخاب گردید. در بخش کمی پژوهش برای بدست آوردن دیدگاه جامع تر نسبت به طرح هدفمندسازی یارانه ها در بخش کشاورزی و شناخت اثرات آن، به جمع آوری داده های ثانویه قبل و بعد از هدفمندسازی یارانه ها مبادرت ورزیده شد. تجزیه و تحلیل داده ها در این بخش با نرم افزار SPSS صورت گرفت. نتایج حاصل از تحلیل محتوا در قالب سه مرحله کد گذاری باز، محوری و انتخابی نشان داد که پنج دسته عامل (افزایش هزینه های تولید محصولات کشاورزی، افزایش هزینه های اقتصادی کشاورزان، کاهش کیفیت زندگی کشاورزان، بهینه سازی در مصرف حامل های انرژی و کاهش آلودگی های زیست محیطی) از مهم ترین تاثیرات هدفمندسازی یارانه ها بر بخش کشاورزی بوده است. همچنین نتایج حاصل از بخش کمی پژوهش با استفاده از مقایسه ی میانگین زوجی سطح زیرکشت و عملکرد محصولات کشاورزی قبل و بعد از هدفمندسازی یارانه ها نیز نشان داد که، سطح زیرکشت گوجه فرنگی و خیار سبز بعد از هدفمندسازی یارانه ها نسبت به قبل از آن بطور معنی داری افزایش یافته و سطح زیر کشت برنج و گندم آبی کاهش یافته است و میزان عملکرد گوجه فرنگی، جو دیم و هندوانه بعد از هدفمندسازی یارانه ها نسبت به قبل از آن بطور معنی داری افزایش یافته است. در صورتیکه، در سایر محصولات از نظر سطح زیرکشت و عملکرد تفاوت آماری معنی داری مشاهده نشده است. بنابراین، با توجه به نتایج حاصل از پژوهش طرح هدفمندسازی یارانه های کشاورزی آنچنان که باید تاثیر مطلوبی بر بخش کشاورزی نداشته است. از این رو، پیشنهاد می شود مراجع ذیربط از قبیل وزارت جهاد کشاورزی و سازمان های بانی امر قیمت گذاری، سازوکارهای لازم برای کاهش قیمت نهاده های تولید و حامل های انرژی را در دستور کار قرار دهند.