اثر شرایط محیطی بر ارقام کلزای پاییزه و رابطه بین پایداری غشا سلول های طوقه و عملکرد کمی و کیفی محصول دانه

این تحقیق به منظور ارزیابی تحمل به سرمای 24 رقم کلزای پاییزه و رابطه آن با عملکرد کمی و کیفی دانه در سال های زراعی 1379-80 و 1380-81 در چهار منطقه زنجان، همدان، شهرکرد و کرج به طور همزمان انجام شد. کاشت پاییزه در این چهار منطقه اقلیمی نسبتا سرد در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. رشد اولیه کلزا تا آغاز استقرار دوره سرما در هر منطقه که مصادف با مرحله چهار تا پنج برگی بوته ها بود به عنوان مرحله روزت در نظر گرفته شد. مشاهده رفتار نسبتا مشابه در رشد و نمو ارقام مختلف در مناطق مذکور نشان داد که تحمل به سرمای بوته های جوان کلزا در انتهای دوره اولیه و روزت به نحو مطلوبی با میزان روغن ذخیره شده در دانه همبستگی مستقیم و معنی دار دارد ولی عملکرد دانه با پایداری غشا سلول های طوقه که در این آزمایش به عنوان شاخص تحمل به سرما در نظر گرفته شد، همبستگی معنی داری نشان نداد. از نظر تحمل به سرما و حفظ پایداری غشا سلول های طوقه ارقام Alice وRegent× Cobra با میانگین 47.8درصد روغن دانه و ارقام Parade و Consul به ترتیب با میانگین های 4.32 و 4.1 تن در هکتار عملکرد دانه به عنوان ارقام برگزیده معرفی شدند. نتیجه نهایی به دست آمده نشان داد ارقامی که عملکرد دانه بیشتری داشتند، لزوما دارای ویژگی تحل سرما در پایداری غشا سلول های طوقه در مرحله روزت نبودند از طرف دیگر با احتمال 95 درصد، بالابودن درصد روغن دانه می تواند ناشی از ویژگی تحمل به سرما در ارقام پاییزه باشد.