ارزیابی و صحت سنجی مدل های برآورد ضریب پخشیدگی اکسیژن در کلاس های متفاوت بافت خاک

پخشیدگی گاز در خاک که معمولا نسبت به پخشیدگی آن در اتمسفر  بیان می شود، بر اساس ویژگی های شکل، اندازه و اعوجاج منافذ، تخلخل تهویه ای و مقدار رطوبت خاک (Ɵ) متفاوت می باشد و اندازه گیری مستقیم آن عموما سخت و زمان بر می باشد. در این پژوهش ضمن تهیه نمونه های خاک دست نخورده از کلاس های بافتی مختلف، پخشیدگی گاز اکسیژن  در تخلخل تهویه ای (ɛ) و رطوبت های (Ɵ) متعدد و به روش غیرماندگار اندازه گیری و تغییرات آن با ɛ و Ɵ به صورت معادله رگرسیونی بررسی شد. نتایج نشان داد که با افزایش ɛ و کاهش Ɵ خاک،  افزایش یافته و حداکثر و حداقل مقدار آن به ترتیب در رطوبت‏های حداقل (رطوبت خاک در مکش 1500 کیلوپاسکال) و حداکثر (رطوبت خاک در مکش صفر) حاصل شد. نتیجه برآورد پنج مدل ارایه شده در منابع (پنمن، 1940 ؛ مارشال، 1959 ؛ میلینگتون و کوییریک، 1960 ؛ میلینگتون و کوییریک، 1961 ؛ مولدراپ و همکاران، 2000) و مدل رگرسیونی بدست آمده در این تحقیق (معادله 11) با استفاده از معیارهای RMSE، GMER و GSDER ارزیابی و مقایسه شدند. نتایج حاصله نشان داد که  برآوردی با معادله 11 حداکثر تطابق را با داده های اندازه گیری شده داشته (RMSE  برابر 022/0) و دارای حداقل بیش برآوردی یا کم برآوردی (GMER برابر 019/1)  در مقایسه با سایر مدل های به کار گرفته شده در این تحقیق می باشد. با توجه به تطابق بالای داده های حاصل از این معادله رگرسیونی با داده های اندازه گیری شده (GSDER برابر251/1) درجه صحت و درستی این معادله در مقایسه با پنج مدل سابق برآورد بیشتر بوده و می تواند در صورت اعتبارسنجی با دامنه وسیع تری از خاک ها، جایگزینی مناسب برای آنها باشد.