: بررسی کانی شناسی رس خاک در مواد مادری مختلف در حوضه جنوبی دریاچه ارومیه در شهرستان میاندوآب

با توجه به بحران زیست محیطی دو دهه اخیر و خشک شدن بخش هایی از دریاچه ارومیه و تاثیرگذاری آن بر زمین های کشاورزی اطراف، این مطالعه با هدف شناسایی کانی ها در خاک های متاثر از مواد مادری مختلف به منظور درک ارتباط متقابل خاک با مواد مادری و پیش بینی روند تغییرات آنها انجام شد. در این پژوهش 26 خاکرخ بر روی مواد مادری مختلف حفر و تشریح گردید واز بین آنها 13 خاکرخ شاهد مورد بررسی دقیق قرار گرفتند. نتایج کانی شناسی رس حاکی از حضور کانی های رسی ایلایت، اسمکتیت، کلریت، کایولینیت، ورمی کولیت و پالیگورسکیت در این منطقه می باشد. حضور پالیگورسکیت در خاکرخ ها دارای دو منشا پدوژنیک و به ارث رسیده از مواد مادری می باشد. همچنین کانی های کایولینیت و کلریت به دلیل عدم شرایط لازم برای تشکیل پدوژنیک، به ارث رسیده از مواد مادری است. ایلایت در بیشتر خاک ها منشا موروثی داشته و درخاکرخ هایی که کاربری زراعی داشتند، جذب پتاسیم توسط کانی های انبساط پذیر انجام شده و در سطح خاک تغییر شکل یافته و ایلایت را تشکیل دادند. منشاء اسمکتیت نیز در برخی از خاک های این منطقه پدوژنیکی بوده و احتمالا از هوازدگی ایلیت به وجود آمده است و در برخی دیگر توارثی است، چون در سنگ بستر آنها نیز مشاهده شده است. ورمیکولیت های موجود در این منطقه نیز اغلب منشا پدوژنیکی دارند و حاصل از هوا دیدگی میکا و کلریت می باشند. نتایج تحقیق حاکی از این است که مواد مادری متفاوت، تاثیر زیادی در خصوصیات فیزیکوشیمیایی و مقدار نسبی کانی های خاک در این منطقه داشته است.