پژوهشی پیرامون خاستگاه طبقاتی مخاطبان نقاشی نوگرا بین سال های 1350-1320 ه.ش. در ایران

نقاشی نوگرا یا مدرن ایرانی در فاصله سال های 1328 تا 1357ه.ش. ظهور، تکوین و توسعه یافت و به جریانی مسلط در فضای هنرهای تجسمی کشور تبدیل شد. تداوم و اقتدار این جریان علاوه بر کنش و فعالیت خالقان-تولیدکنندگان و اقدامات توزیع کنندگان آثار هنری نوگرا نظیر ارایه و فروش آنها، مدیون وجود مصرف کنندگان یا مخاطبان این آثار نیز بوده است. در متون به جای مانده از بازه زمانی مذکور، اعم از نقدها، گزارش نمایشگاه ها، و خاطرات برخی کارگزاران فرهنگی، به گروه هایی از مخاطبان این آثار اشاره شده است. در مقاله پیش رو، که جزو پژوهش های تاریخی بر اساس توصیف و تحلیل به کمک مطالعات جامعه شناختی است، نگارنده در تلاش برای یافتن پاسخی برای پرسش از خاستگاه اجتماعی مخاطبان نقاشی نوگرا از میان شهروندان ساکن تهران، به عنوان مرکز اعمال و اجرای سیاست نوسازی از ابتدای دوران پهلوی است. نویسنده با جمع آوری اطلاعات موجود در متون فوق الذکر، و مقایسه آن ها با نتایج مطالعات اجتماعی صورت گرفته توسط اشرف و بنوعزیزی، و جان فوران در زمینه طبقات اجتماعی در ایران دوران پهلوی، درستی و اعتبار این اطلاعات پراکنده را مورد بررسی قرار داده همچنین تا حدودی خاستگاه طبقاتی ایشان را در فاصله سه دهه 20 تا 50 ه.ش. روشن نموده است؛ به نحوی که می توان گفت اکثر مخاطبان نقاشی نوگرا از طبقه فرادست و نخبگان و طبقه متوسط شهری از جمله روشنفکران و دانشجویان بوده اند. هر چند نمی توان قاطعانه همه آن ها را جزو مخاطبان قرار داد.