منابع انسانی راکد پیشران یا بازدارنده عملکرد سازمان: مروری نظام مند

وجود منابع انسانی بیش از نیاز واقعی در سازمان، تاثیرهای متفاوت و گاه متناقضی بر عملکرد سازمان در پی دارد. به‎منظور شناخت بهتر این تاثیرها و مدیریت موثر این وضعیت، پژوهش حاضر، به مرور نتایج مطالعات انجام شده در خصوص تاثیر منابع انسانی راکد بر عملکرد سازمان‎ پرداخته است.

این پژوهش از نوع کیفی، کاربردی، تفسیری و استقرایی است. منابع اطلاعاتی آن را مقاله های منتشر شده در خصوص منابع انسانی راکد در دو پایگاه داده اسکپوس (الزویر) و موسسه علوم اطلاعات شبکه علمی (تامسون روترز) تشکیل می دهد. انتخاب مقاله‎ ها بر پایه استفاده از شاخص های مدنظر انجام شده است. روایی پژوهش با استفاده از چک لیست استاندارد CASP و پایایی آن نیز به‎کمک شاخص کاپای کوهن در نرم ‎افزار اس پی اس اس ارزیابی و تایید شده است.

پس از ترکیب نتایج مطالعات مرور شده، چارچوبی برای شناخت بهتر چگونگی تاثیرگذاری منابع انسانی راکد، بر عملکرد سازمان‎ ارایه شده است. این چارچوب، از دو بعد مازاد مطلق یا نسبی و دانشی یا غیردانشی بودن منابع انسانی شکل گرفته است. بر این اساس، منابع انسانی راکد، به چهار گونه دسته‎بندی شده‎اند: مازادمحور، انباشت‎محور، دانش‎محور و ارزش‎محور. در این میان، تاثیر گونه های ارزش‎محور و دانش محور بر عملکرد سازمان، مثبت و تاثیر گونه های مازادمحور و تا حدی انباشت‎محور، منفی ارزیابی شده است.

این چارچوب می‎تواند مبنایی برای تنظیم کارکردهای مدیریت منابع انسانی باشد و برای بهینه‎سازی منابع انسانی راکد در سازمان استفاده شود. مدیریت موثر منابع انسانی راکد، به گونه شناسی درست این وضعیت در سازمان نیاز دارد. با این حال، وجود شمار بیش از اندازه از هر گونه آن، برای عملکرد سازمان زیان بار است.