نیت و آثار مترتب بر آن در فقه مذاهب اسلامی

«نیت» در اصطلاح شرع عبارت است از قصد و اراده ای جهت دار برای طلب رضای خداوند و امتثال امرش. یافته های تحقیق پیش رو که به روش کتابخانه ای و بر اساس شیوه ی توصیفی- تحلیلی به دست آمده، بدین قرار است: فقهای اهل سنت، زیدیه، ظاهریه، اباضیه و مشهور فقهای امامیه، قایل به وجوب نیت در عبادات هستند. قول به استحباب نیت تنها از ابن جنید نقل شده است. برای اثبات وجوب نیت در عبادات به آیات، روایات، اجماع و عقل استناد شده است. محل نیت قلب است و به زبان آوردنش لازم نیست. اصل این است که زمان نیت اول عبادت است و صورت کلی آن باید در سراسر عمل عبادی حفظ شود. علاوه بر اشتراط قصد قربت که اساسی ترین شرط صحت عبادت و وجه ممیز آن از سایر اعمال است، هر عمل عبادی، خصوصیات و ویژگی هایی- مانند ظهر یا عصر و ادا یا قضا برای نماز- دارد؛ از این رو، مکلف باید برای تمییز هر چه بیشتر نوع عمل، این قیود را در نیت خود مدنظر داشته و به آنها پایبند باشد.