تبیین معیارهای امکان سنجی تبدیل خیابان به پیاده راه در مراکز شهرها، مورد مطالعاتی: هسته مرکزی شهر بابل

پیاده راه ها به دلیل نقش عملکردی، اجتماعی و فرهنگی ویژه، از مهم ترین فضاهای شهری برای گذران اوقات فراغت و فعالیت های اجتماعی است. به همین دلیل خیابان ها و فضاهای باز مرکز شهرها، قابلیت بالایی برای تبدیل شدن به پیاده راه دارند. هدف از پژوهش تبیین معیارهای امکان سنجی تبدیل خیابان به پیاده راه در هسته مرکزی شهر بابل است که ابتدا به روش استدلال منطقی انجام شده و بر اساس مبانی نظری و تجارب جهانی، معیارهای لازم تدوین و پس از تدقیق و بومی سازی به روش روایی صوری، نهایی و رتبه بندی شده اند. سپس در مرکز شهر بابل با استفاده از معیارهای به دست آمده و روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، خیابان های مناسب برای تبدیل شدن به پیاده راه مشخص و اولویت بندی شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که در امکان سنجی پیاده راه دو نوع معیار مهم است: اول معیارهای لازم که شامل دو  معیار «غالب بودن نقش اجتماعی بر نقش جابه جایی و دسترسی و امکان انتقال نقش جابه جایی و دسترسی به خیابان های اطراف (حفظ پیوستگی شبکه های اصلی سواره)» و «شیب طولی متوسط کم تر از 5 درصد» است و نبود آن ها مانع از تبدیل خیابان به پیاده راه می شود. دوم شامل معیارهای «وجود لبه های جذاب در خیابان»، «وجود فعالیت اختیاری و اجتماعی در خیابان»، «جمعیت و تعداد مناسب پیاده»، «وجود جذابیت های مهم در داخل و یا فاصله 500 متری از خیابان»، «وجود عناصر مهم ماندگار در ذهن مردم، در داخل خیابان (نشانه بصری و گره فعالیتی)»، «دسترسی به ایستگاه حمل ونقل عمومی حداکثر در فاصله 500 متری از خیابان»، «وجود پارکینگ عمومی حداکثر در فاصله 500 متری از خیابان»، «نفوذپذیری مناسب خیابان»، «وجود پوشش گیاهی در خیابان» و «سکونت در خیابان و یا اطراف آن» هستند که نبود یکی از آن ها مانع از تبدیل خیابان به پیاده راه نمی شود؛ اما وجود آن ها در ایجاد پیاده راه موفق و اولویت بندی آن ها بسیار مهم است و می توانند پس از ایجاد پیاده راه با طراحی خوب تقویت یا ایجاد گردند. در مرکز شهر بابل، خیابان آیت الله سعیدی به دلیل داشتن اکثریت معیارهای ذکرشده، مناسب ترین خیابان برای تبدیل شدن به پیاده راه است و می تواند مکان مناسبی برای آغاز شبکه پیاده راهی باشد.