بررسی تغییرات پهنه آبی خلیج گرگان و ارتباط آن با تغییرات بارش و تراز آب دریای خزر با استفاده از داده ‏های سنجش از دور

در پژوهش حاضر به بررسی تغییرات بلندمدت (طی سال‏های 1999 تا 2019) و فصلی (سال 2018) پهنه آبی خلیج گرگان و ارتباط آن با تغییرات بارش و میزان تراز آب دریای خزر در همین بازه زمانی پرداخته شده است. به این منظور، پهنه آبی بلندمدت با استفاده از سری زمانی تصاویر ماهواره‏ های Landsat8 , Landsat5 و Sentinel-2 و با بهره گیری از شاخص Modified Normalized Difference Water Index2 (MNDWI2) و اعمال حد آستانه مناسب به دست آمد. همچنین، از داده ‏های ماهواره‏ های Topix و Json برای بررسی تغییرات تراز آب دریای خزر و از تصاویر ماهواره‏ای TRMM به منظور بررسی تغییرات بارندگی استفاده شد. نتایج نشان داد سطح آب خلیج گرگان طی بازه زمانی بررسی شده کاهش چشمگیری داشته است و این روند همچنان ادامه دارد. این تغییرات در سواحل کم شیب و نواحی غربی تالاب میانکاله بیشتر مشهود است. نتایج گویای این امر است که تغییرات پهنه آبی خلیج گرگان در بازه بلندمدت همبستگی زیادی (92/0) با میزان نوسان های تراز آب دریای خزر دارد. شایان یادآوری است طی این بازه 20 ساله تغییرات تراز سطح آب دریای خزر حدود 120 سانتی متر بوده است، اما میزان همبستگی پهنه آبی با میزان بارش در مقیاس بلندمدت کم (1/0) است. این روند در بازه کوتاه مدت یک ساله کاملا عکس است و از آنجا که تغییرات تراز آب دریای خزر در بازه یک ساله بسیار کم (5 سانتی متر) است، بنابراین پهنه آبی خلیج گرگان نیز همبستگی بسیار کمی (09/0) با آن دارد. اما در همین بازه یک ساله همبستگی نسبتا متوسطی بین تغییرات بارش و میزان پهنه آبی خلیج گرگان با یک تاخیر یک ماهه وجود دارد.