انطباق پذیری آیین نامه انضباطی نیروهای مسلح با آیات قرآن کریم و روایات اسلامی

تنبیه در نظام اسلامی دارای اهداف، اصول و روش‌های ویژه‌ای است که در متون اسلامی تبیین شده است. هدف از این تحقیق، بررسی فصل سیزدهم از آیین‌نامه انضباطی نیروهای مسلح و تعیین میزان انطباق‌پذیری آن با آیه‌های قرآن و روایات اسلامی و یافتن خلل‌های احتمالی است، تا اولا بستری برای تبیین ضرورت اجرای تنیبه به روش اسلامی و گفتمان‌سازی درمورد آن فراهم گردد، و ثانیا باتوجه‌به آشکارشدن خلاها و موارد مغفول‌مانده، گامی درجهت اصلاح و تکمیل آیین‌نامه انضباطی برداشته شود.

تحقیق حاضر را با رویکرد کیفی و به روش داده‌بنیاد انجام دادیم. به‌منظور استخراج گزاره‌های موردنظر از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده کردیم. برای مطالعه ادبیات تحقیق از نرم‌افزارهای قرآنی و کتاب‌های تفسیری شیعه و اهل سنت استفاده کردیم. برای سازماندهی گزاره‌ها از نرم‌افزار سیتاوی و مکس‌کیودی‌ای بهره گرفتیم. در فرایند تولید نظریه داده‌بنیاد سه نوع کد‌گذاری باز، محوری و انتخابی انجام دادیم و الگوی نهایی تحقیق ترسیم نمودیم.

مطالعه تطبیقی آیین‌نامه انضباطی با آموزه‌های اسلامی نشان داد که در موارد بسیاری قابلیت تطبیق وجود دارد، اما درعین‌حال مواردی در آیین‌نامه مغفول مانده است که عبارتند از: لزوم تنبیه بجا، به‌موقع و به‌اندازه؛ لزوم پرهیز از تنبیه بیش ازظرفیت؛ لزوم تنبیه همراه با رفق و نرمی؛ پرهیز از تنبیه خشونت‌آمیز؛ لزوم تنبیه به‌صورت مرحله‌ای و آغاز از مراتب خفیف و ضعیف و پرهیز از تکرار زودهنگام تنبیه.

برای پیشگیری از آسیب‌های احتمالی لازم است موارد مغفول‌مانده در حوزه‌های آداب و اصول تنبیه در آیین‌نامه انضباطی لحاظ شوند و به تمامی فرماندهان و مدیران در رده‌های مختلف ابلاغ شوند.